Hakediş Ödemelerinde Mevzuata Aykırı Uygulamalar:



....... … Restorasyon İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … İli …İlçesi … Camii, 2010-2011 yılları Uygulama (Restorasyon) işinde;

A) Özel. 6 poz numarası ile cami ve şantiye çevresinin galvanizli saç ile çevrilmesi imalatı için yükleniciye ödemede bulunulmasıyla ilgili olarak;

İşe ait sözleşmenin “İşin ve İş Yerinin Korunması ve Sigortalanması” başlıklı 18’inci maddesinin 18.2. numaralı fıkrasında “Yüklenicinin iş ve iş yerinin korunması ve sigortalanması ile ilgili sorumlulukları konusunda Genel Şartnamede yer alan hükümler uygulanır.” denilerek Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ) hükümlerine atıf yapılmıştır. YİGŞ’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 9’uncu maddesinin (11) nolu fıkrasında ise; “İş ve işyerlerinin korunması konusunda gerek yapı denetimi görevlileri tarafından istenen ve gerekse yüklenicinin kendi arzusu ile uyguladığı güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümü yükleniciye aittir.” hükmü yer almaktadır.

Özel. 06 poz numaralı “Cami ve Şantiye Çevresinin Galvanizli Saç İle Çevrilmesi” işine ait birim fiyat analizi incelendiğinde, söz konusu analizin işin ihale edilme aşamasında teklif birim fiyat cetvelinde veya eki analizlerde yer verilen bir iş kalemi olmadığı, daha sonra işin ilerleyen safhasında yeni birim fiyat analizi yapılarak oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Yukarıda yer alan YİGŞ’nin 9/11 maddesi hükmü, ister idarenin talebi üzerine olsun isterse yüklenicinin kendi arzusu ile yapılmış olsun, işin ve işyerinin korunması amacıyla uygulanan güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümünün yükleniciye ait olduğunu, bu amaçla idare bütçesinden herhangi bir ödeme yapılamayacağını açıkça ortaya koymaktadır.

Yine işe ait sözleşme dosyasına ekli, idare ve yüklenici tarafından onaylanmış teklif birim fiyat cetveli incelendiğinde iş kapsamında şantiye çevresinin galvanizli saç veya benzeri bir malzeme ile çevrilmesine dair herhangi bir iş kalemine yer verilmediği görülmüştür. Bir diğer ifadeyle işin yüklenicisi sözleşme eki YİGŞ’nin ilgili hükmü gereğince, gerek idareden gelen talep üzerine gerek kendi arzusu ile gerçekleşecek iş ve işyerinin güvenliği ve korunması amacıyla yapılacak uygulamalar için kendisine herhangi bir bedel ödenmeyeceğini bilerek teklifini vermiştir. Dolayısıyla idare tarafından Özel. 06 poz nolu imalat için ödeme yapılması kamu zararına neden olmaktadır.

Diğer yandan, hakedişleri inceleyen durumundaki teknik elemanların raporlar üzerinde hiçbir değişiklik ya da düzeltme yapmadıkları zaman mali sorumluluğa dahil edilmeleri mümkün bulunmamaktadır. Bu kapsamda yapılan incelemede, hakedişi inceleyen sıfatı ile imzalayan …’in (Y.Mimar) hakediş ile ekinde yer alan belgeler üzerinde hiçbir değişiklik yapmadığı ve kendisinin görevinin genel hatlarıyla matematiksel bir inceleme ile sınırlı olduğu anlaşılmış bulunmaktadır. Bu itibarla, yaptığı iş ile kamu zararının oluşumu arasında herhangi bir illiyet bağı bulunmadığından, hakedişi inceleyen …’e (Y.Mimar) sorumluluk yüklenilmesi mümkün değildir.

Yukarıda açıklanan gerekçelerle, Özel. 06 poz nolu “Cami ve Şantiye Çevresinin Galvanizli Saç İle Çevrilmesi” işi için yükleniciye yersiz olarak ödemede bulunulmasından kaynaklanan … TL tutarındaki kamu zararının;

Hakedişi Düzenleyen … (Mimar- Yapı Denetim Görevlisi) ile Hakedişi Onaylayanlar … (Bölge Md. Yrd.), … (Bölge Md.) ve …’ye (Sanat Eserleri ve Yapı İşl. Şb. Md. Vk.) müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine, oy birliğiyle karar verildi.

B) Özel.17 poz nolu “Paslanmaz Çelik Elemanlarla Her Türlü İmalatta Kurşun ile Zıvana Yapılması” işi yeni birim fiyat analizinde; paslanmaz çelik çubuk (18x18x1,46 mm) ağırlığının 0,039 kg yerine 0,445 kg alınması ile işçilik girdileri olan müteahassıs usta ve düz işçi için yüklenicinin teklif dosyasında yer alan fiyatlar yerine rayiç fiyatlar üzerinden ödemede bulunulması nedeniyle kamu zararına yol açıldığı iddiasına ilişkin olarak;

Gönderilen savunmalarda, paslanmaz çelik çubuk ağırlığının sehven hatalı hesaplandığı kabul edilmiş olmakla birlikte, bu miktarın sorguda hesaplandığı gibi 0,039 kg değil, 0,279 kg olması gerektiği ve bu hatadan kaynaklanan kamu zararının … TL değil, … TL olması gerektiği ve bu tutarın da tahsil edildiği; ancak, mütehassıs usta ve düz işçi bedellerinde, yüklenicinin teklifinde yer alan fiyatlar yerine sözleşme yılındaki rayiç fiyatların esas alındığı ve rayiç fiyatlar üzerinden yapılan ödemeler nedeniyle herhangi bir kamu zararına yol açılmadığı belirtilmiştir.

Yapılan incelemeler neticesinde, sorguda paslanmaz çelik çubuk ağırlığının 0,039 kg yerine 0,445 kg alınması nedeniyle kamu zararına yol açıldığı iddia edilmekle birlikte, gönderilen savunmalar da dikkate alınarak bu miktarın sorguda hesaplandığı gibi 0,039 kg değil, 0,279 kg olması gerektiği ve bundan kaynaklanan kamu zararının … TL değil, … TL olduğu ve söz konusu tutarın da tahsil edildiği anlaşılmış bulunmaktadır.

Öte yandan, sorgunun mütehassıs usta ve düz işçi bedellerinin ödenmesinde, yüklenicinin teklifinde yer alan fiyatlar yerine sözleşme yılındaki rayiç fiyatların esas alınması nedeniyle kamu zararına yol açıldığı iddiasına ilişkin olarak;

Vakıf Kültür Varlıkları Uygulama İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede Bulunmayan İşlerin Birim Fiyatının Tespiti” başlıklı 23’üncü maddesinde yer alan;

“…

İşin niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri uygulanır.

1) Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

2) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

3) İdarenin veya diğer idarelerin sözleşmeye bağladığı benzer uygulama işlerinde ortaya çıkan fiyatlar

4) İdarece kabul edilmek şartı ile uygulama ayına ait Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış yerel rayiçleri.

Yeni birim fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni birim fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, birim fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.

…” hükmü ile, sözleşmede bulunmayan işlerin yeni birim fiyatları tespit edilirken İdarelere yukarıda sayılan yöntemlerden herhangi birine dayalı olarak rayiç fiyat tespit etme imkanı verilmiş bulunmaktadır.

Yapılan incelemede, Özel.17 poz nolu “Paslanmaz Çelik Elemanlarla Her Türlü İmalatta Kurşun ile Zıvana Yapılması” imalatı yeni birim fiyat analizi kapsamında yer alan işçilik girdileri olan müteahassıs usta ve düz işçi rayiç fiyatlarının yukarıda sayılan yöntemlerden ikinci sırada yer alan “İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler” esas alınmak suretiyle anılan Şartnameye uygun olarak belirlendiği görülmüştür.

Bu itibarla, … Restorasyon İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … İli … İlçesi … Camii, 2010-2011 yılları Uygulama (Restorasyon) işinde; Özel.17 poz nolu “Paslanmaz Çelik Elemanlarla Her Türlü İmalatta Kurşun ile Zıvana Yapılması” imalatı yeni birim fiyat analizinde; malzeme girdisi olan paslanmaz çelik çubuk (18x18x1,46 mm) ağırlığının 0,039 kg yerine 0,445 kg alınması ile işçilik girdileri olan müteahassıs usta ve düz işçi için yüklenicinin teklif dosyasında yer alan fiyatlar yerine rayiç fiyatlar üzerinden ödeme yapılmasının sorgu konusu edildiği … TL tutarındaki ödemenin;

Çelik miktarının hatalı hesaplanmasından kaynaklanan … TL’sinin yeniden yapılan hesaplama neticesinde … TL olduğu ve bu tutarın da … tarih ve … numaralı banka dekontu ile tahsil edildiği anlaşıldığından, tahsil edilen … TL ile mevzuatına uygun olduğu anlaşılan bakiye (…-…=) … TL hakkında ilişilecek husus bulunmadığına,

İşçilik girdileri olan müteahassıs usta ve düz işçi için yüklenicinin teklif dosyasında yer alan fiyatlar yerine rayiç fiyatlar üzerinden ödeme yapılmasından kaynaklanan … TL’sinin ise mevzuatına uygun olduğu anlaşıldığından ilişilecek husus bulunmadığına, oy birliğiyle karar verildi.

C) Özel.14 poz numaralı “Yonu taşı tozu ve beyaz çimento harcı ile pahlı dişli harpuşta yapılması” imalatında, benzer bir imalat kalemi olan Kültür Bakanlığına ait 3500 numaralı “Yonu taşı tozu ve beyaz çimento harcı ile pahlı dişli harpuşta yapılması” pozuna ait analizden yararlanmak yerine İdarece Özel.14 poz numarası adı altında yeni birim fiyat oluşturulması ile analiz girdilerinden 21.013 numaralı pozun analize yüklenici karı dahil olarak alınması nedeniyle mükerrer yüklenici karı ödenmesi sonucunda kamu zararına yol açıldığı iddiasına ilişkin olarak;

Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda da belirtildiği üzere; Kültür Bakanlığına ait olan 3500 no’lu pozun tarifinde harpuşta yüksekliği 10 cm olarak yer alırken, İdarece harpuşta yüksekliğinin uygulamada 20 cm olarak gerçekleştirildiği, buna bağlı olarak işçilik ve malzeme miktarlarının revize edilmesi suretiyle yeni birim fiyat oluşturulduğu anlaşıldığından, Özel.14 poz numarası ile yeni birim fiyat oluşturulmasında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.

Diğer yandan, sorgunun analiz girdilerinden, 21.013 poz nolu imalatın fiyatının sehven yüklenici karlı alınmasından kaynaklanan … TL’nin tahsil edildiği görülmüştür.

Bu itibarla; … TL tutarındaki kamu zararının;

Mevzuatına uygun olduğu anlaşılan … TL ile, … tarih ve … poz nolu dekontla tahsil edilen … TL’si hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, oy birliğiyle karar verildi.

D) Minare iskelesinde demir boru kullanılmasına rağmen İBF.54 poz numaralı imalat ile kereste bedeli verilmesi nedeniyle kamu zararına yol açıldığı iddia edilmekle beraber,

Vakıflar Genel Müdürlüğü birim fiyat listesinde; V.0612 poz nolu “Minare ve şerefede (her yükseklikte) çelik borudan tam, güvenli iş iskelesi yapılması (0-20.00 metre arası)” imalatının 2015 yılı fiyatının … TL/m3 olduğu, ancak, uygulamada İdarece ödenen kereste bedelinin … TL/m3 olduğu görülmüştür.

Bu itibarla, V.0612 nolu “Minare ve şerefede (her yükseklikte) çelik borudan tam, güvenli iş iskelesi yapılması (0-20.00 metre arası)” pozunun bedeli olan … TL ile karşılaştırılınca İdarece ödenen kereste bedelinin daha ekonomik olduğu görüldüğünden, kamu zararı oluşturmadığı anlaşılan … TL tutarındaki ödeme hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, oy birliğiyle karar verildi.

E) Suni taş veya mermer plaka döşenen alanlara uygulanabilen silim ve cilama işleminin, yonu taşının uygulandığı alanlarda uygulanmış gibi gösterilmesi nedeniyle kamu zararına yol açılması ile ilgili olarak,

Sorumlular göndermiş oldukları savunmalarında sorgu konusu edilen … TL tutarındaki kamu zararının tahsil edildiğini bildirmişlerdir.

Bu itibarla; suni taş veya mermer plaka döşenen alanlara uygulanabilen silim ve cilama işleminin, yonu taşının uygulandığı alanlarda uygulanmış gibi gösterilmesinden kaynaklanan … TL tutarındaki kamu zararının … tarih ve …sayılı dekont ile tahsil edildiği anlaşıldığından, ilişilecek husus bulunmadığına, oy birliğiyle karar verildi.

F) 3 mt boyunda çift kollu fenerli döküm direk imalatıyla ilgili mahallinde yapılan incelemede, uygulamada 5 adet direk yer aldığı halde 6 adet direk bedeli ödenmesi ve direk yüksekliklerinin uygulamada 2,20 mt olmasına rağmen 3,00 mt üzerinden ödeme yapılması ile elektrik direkleri ile ilgili piyasa araştırmasının sağlıklı ve etkin yapılmaması sonucunda kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;

Yapılan incelemede, sorguda ileri sürülen iddiaların herhangi bir şekilde bilimsel, teknik (tutanak gibi) veya hukuki bir tespite dayandırılmadığı, sadece gözleme dayalı olarak iddianın dile getirildiği, piyasa araştırmasının sağlıklı yapılmadığına ilişkin kanıtlayıcı belgelerin sunulmadığı görüldüğünden, kamu zararı oluşturmayan … TL hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, oy birliğiyle karar verildi.

G) Cami avlusuna uygulamada 10 cm yüksekliğinde beton dökülmesine rağmen 20 cm beton dökülmüş gibi ödemede bulunulması sonucunda kamu zararına yol açıldığı iddiasına ilişkin olarak;

Yapılan incelemede, sorguda ileri sürülen iddiaların herhangi bir şekilde bilimsel, teknik (tutanak gibi) veya hukuki bir tespite dayandırılmadığı, salt gözleme dayalı olarak iddianın dile getirildiği görüldüğünden, kamu zararı oluşturmayan … TL hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, oy birliğiyle karar verildi.

H) İBF. 39 poz numaralı “2.5-3 cm kalınlıkta 1. Sınıf çam kerestesi ile alaturka döşeme yapılması” işine ilişkin metraj cetvelleri ile mahallinde yapılan incelemelerde, tahta kalınlığının uygulamada 18 mm olduğu tespit edilmesine rağmen ödemelerin 2,5-3,00 cm üzerinden yapılması nedeniyle kamu zararına sebebiyet verilmesi ile ilgili olarak,

Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda sorgu konusu edilen kamu zararının … TL değil, … TL olduğu ve söz konusu tutarın da tahsil edildiği belirtilmiştir.

Bu itibarla; “2.5-3 cm kalınlıkta 1. Sınıf çam kerestesi ile alaturka döşeme yapılması” işine ilişkin metraj cetvelleri ile mahallinde yapılan incelemelerde, tahta kalınlığının 18 mm olduğu tespit edilmesine rağmen ödemelerin 2,5-3,00 cm üzerinden yapılmasından kaynaklanan … TL tutarındaki kamu zararının;

Mevzuata uygun olduğu anlaşılan … TL ile … tarih ve … sayılı dekont ile tahsil edilen … TL hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, oy birliğiyle karar verildi.

I) V.1378/B poz numaralı “Hidrolik Kireç Harcı ile Yonu Taşından Temizi 10-25 cm Arası Genişlikte Basamak veya Bordür Taşının Yapılması ve Yerine Konması İşçiliği” ne ait metraj cetvellerinin incelenmesinde askeriye duvarı denilen mahalde tek sıra bordür döşenmesine rağmen iki sıra döşenmiş gibi ödemede bulunulması nedeniyle kamu zararına sebebiyet verilmesi ile ilgili olarak,

Sorumlular tarafından gönderilmiş bulunan savunmalarda; … TL tutarındaki kamu zararının tahsil edildiği bildirilmiştir.

Bu itibarla; V.1378/B poz numaralı “Hidrolik Kireç Harcı ile Yonu Taşından Temizi 10-25 cm Arası Genişlikte Basamak veya Bordür Taşının Yapılması ve Yerine Konması İşçiliği” ne ait metraj cetvellerinin incelenmesinde, askeriye duvarı denilen mahalde tek sıra bordür döşenmesine rağmen iki sıra döşenmiş gibi ödeme yapılmasından kaynaklanan … TL tutarındaki kamu zararının … tarih ve …sayılı dekont ile tahsil edildiği anlaşıldığından, ilişilecek husus bulunmadığına, oy birliğiyle karar verildi.