Hakediş Ödemelerinde Mevzuata Aykırı Uygulamalar:

… İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … İli, … İlçesi … Cami Uygulama (Restorasyon) işinde;

A) İBF.24 poz numaralı “2,5-3 cm kalınlıkta 1. Sınıf Çam Kerestesi ile Alaturka Döşeme Yapılması İşi” birim fiyat tanımında, tahta kalınlığının 2,5-3 cm kalınlığında olması öngörülmesine rağmen söz konusu imalatın uygulamada 2 cm kalınlığında gerçekleştirilmesi ile ilgili olarak;

Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, sorgu konusu edilen kamu zararının sehven yapıldığı ve … nolu hakedişte gerekli düzeltmelerin yapıldığı bildirilmiştir.

Bu itibarla, … Yapı İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … İli, … İlçesi … Cami Uygulama (Restorasyon) işinde; İBF.24 poz numaralı “2,5-3 cm kalınlıkta 1. Sınıf Çam Kerestesi ile Alaturka Döşeme Yapılması İşi” birim fiyat tanımında, tahta kalınlığının 2,5-3 cm kalınlığında olması öngörülmesine rağmen, mahallinde yapılan incelemeler neticesinde söz konusu imalatın uygulamada 2 cm kalınlığında gerçekleştirilmesinden kaynaklanan … TL tutarındaki kamu zararının … tarih ve … nolu hakediş ile mahsup edildiği anlaşıldığından ilişilecek husus bulunmadığına, oybirliğiyle karar verildi.

B) İBF.69 poz nolu “Çatı Kaplamasında Klasik Tip Kiremit Bedeli (Küçük Boy)” işine ilişkin metraj cetvelleri ve fotoğrafların incelenmesinde, mahallinde büyük boy kiremit kaplama yapıldığı halde, bedelinin küçük boy kiremitten ödenmesi ile ilgili olarak;

Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, sorgu konusu edilen kamu zararının sehven yapıldığı ve … nolu hakedişte gerekli düzeltmelerin yapıldığı bildirilmiştir.

Bu itibarla, … Yapı İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … İli, … İlçesi … Cami Uygulama (Restorasyon) işinde; İBF.69 poz nolu “Çatı Kaplamasında Klasik Tip Kiremit Bedeli (Küçük Boy)” işine ilişkin metraj cetvelleri ve fotoğrafların incelenmesinde, mahallinde büyük boy kiremit kaplama yapıldığı halde, bedelinin küçük boy kiremitten ödenmesinden kaynaklanan … TL tutarındaki kamu zararının … tarih ve … nolu hakediş ile mahsup edildiği anlaşıldığından ilişilecek husus bulunmadığına, oybirliğiyle karar verildi.

C) İBF.186 Poz Nolu “19x 9 X 8,5 Düşey Delikli Tuğla İle Duvar Yapılması” işi metraj cetvelleri ile fotoğrafların incelenmesinde, uygulamada yatay delikli tuğla kullanılmasına rağmen ödemelerin dikey delikli tuğla üzerinden yapılması ile ilgili olarak;

Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, sorgu konusu edilen kamu zararının sehven yapıldığı ve … nolu hakedişte gerekli düzeltmelerin yapıldığı bildirilmiştir.

Bu itibarla, … İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … İli, … İlçesi … Cami Uygulama (Restorasyon) işinde; İBF.186 Poz Nolu “19x 9 X 8,5 Düşey Delikli Tuğla İle Duvar Yapılması” işi metraj cetvelleri ile fotoğrafların incelenmesinde, uygulamada yatay delikli tuğla kullanılmasına rağmen ödemelerin dikey delikli tuğla üzerinden yapılmasından kaynaklanan … TL tutarındaki kamu zararının … tarih ve … nolu hakedişten minha edildiği anlaşıldığından ilişilecek husus bulunmadığına, oybirliğiyle karar verildi.

D) İBF.197 poz nolu “Özgün Elemanların 3 cm Polistren Köpüklü Kontrplak Levha ve Ahşap Karkasla Koruma Altına Alınması” imalatı için yükleniciye fazla ödemede bulunulduğu iddiası ile ilgili olarak,

İşe ait sözleşmenin “İşin ve İş Yerinin Korunması ve Sigortalanması” başlıklı 18 inci maddesinin 18.2. numaralı fıkrasında; “Yüklenicinin iş ve iş yerinin korunması ve sigortalanması ile ilgili sorumlulukları konusunda Genel Şartnamede yer alan hükümler uygulanır.” denilerek Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ) hükümlerine atıf yapılmıştır. YİGŞ’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 9 uncu maddesinin 11 inci fıkrasında ise; “İş ve işyerlerinin korunması konusunda gerek yapı denetimi görevlileri tarafından istenen ve gerekse yüklenicinin kendi arzusu ile uyguladığı güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümü yükleniciye aittir.” hükmü yer almaktadır. Söz konusu bu hüküm ister idarenin talebi üzerine olsun isterse yüklenicinin kendi arzusu ile yapılmış olsun, işin ve işyerinin korunması amacıyla uygulanan güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümünün yükleniciye ait olduğunu, bu amaçla idare bütçesinden herhangi bir ödeme yapılamayacağını ortaya koymaktadır.

Diğer taraftan her ne kadar mevzuatta güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin yükleniciye ait olduğu ifade edilmiş ise de ihale aşamasında teklif birim fiyat cetvelinde iş kalemi olarak yer verilerek isteklilerden teklif alınan bir imalatın, idare tarafından yapılacak iş kapsamında değerlendirildiği ve bedelinin ödeneceğinin öngörüldüğü kabul edilmelidir. Zira teklif cetvelinde yer alan her bir imalat için istekliler bu imalatlar için ödeme yapılacağı düşüncesiyle tekliflerini vermektedirler.

İşe ait sözleşme dosyasına ekli, idare ve yüklenici tarafından onaylanmış teklif birim fiyat cetveli incelendiğinde “Özgün Elemanların 3 Cm Polistren Köpüklü Kontrplak Levha ve Ahşap Karkasla Koruma Altına Alınması” işinin teklif cetvelinin 197’nci sırasında yer aldığı tespit edilmiştir. Bu durumda idarenin bu imalatı yapılacak iş kapsamında değerlendirdiği ve bedelinin idarece ödenmesinin öngörüldüğü anlaşılmış olup yapılan bu imalat için yükleniciye ödemede bulunulmasında mevzuata aykırı bir husus bulunmamaktadır.

Yukarıda açıklanan gerekçelerle, … İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … İli, … İlçesi … Cami Uygulama (Restorasyon) işinde; “Özgün Elemanların 3 Cm Polistren Köpüklü Kontrplak Levha ve Ahşap Karkasla Koruma Altına Alınması” işi için yükleniciye ödemede bulunulmasının sorgu konusu edildiği ancak mevzuatına uygun olduğu anlaşılan toplam … TL hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, oybirliğiyle karar verildi.

E) Analiz.06 poz numaralı “Ahşap Çatı Elemanlarının Paslanmaz Çelik Malzeme ile Güçlendirilmesi” işi yeni birim fiyat analizinde, malzeme girdilerinden olan 04.257/6 poz numaralı “316 kalite paslanmaz çelik saç” rayiç fiyatının ve zayiat oranının hatalı alınması sonucunda kamu zararına yol açıldığı iddiasına ilişkin olarak,

Vakıf Kültür Varlıkları Uygulama İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede Bulunmayan İşlerin Birim Fiyatının Tespiti” başlıklı 23’üncü maddesinde;

“…

İşin niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri uygulanır.

1) Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

2) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

3) İdarenin veya diğer idarelerin sözleşmeye bağladığı benzer uygulama işlerinde ortaya çıkan fiyatlar

4) İdarece kabul edilmek şartı ile uygulama ayına ait Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış yerel rayiçleri.

Yeni birim fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni birim fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, birim fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.…” denilmek suretiyle, sözleşmede bulunmayan işlerde hangi rayiçlerin uygulanacağı konusunda idarelere yol gösterilmiştir.

Bu konuda sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda birim fiyat listesinde yer almayan bir malzemenin rayiç fiyatı tespit edilirken, Ticaret ve Sanayi Odası tarafından tasdik edilen faturalarda yer alan fiyatının esas alınması gerekirken, en son yayımlanmış olan rayiç fiyatının güncel çarpanla çarpılmasından kaynaklanan … TL tutarındaki kamu zararının kesin hesap düzenlenmesi sırasında mahsup edileceği bildirilmiş olmakla beraber, tahsilata ilişkin herhangi bir bilgi ve belge gönderilmemiştir.

Sorgunun malzeme girdilerinden olan 04.257/6 poz numaralı 316 kalite paslanmaz çelik sacın zayiat oranının hatalı alındığı iddiasına ilişkin olarak gönderilen savunmalarda ise; Sayıştay raporunda da belirtildiği üzere "tüm sac ve demir imalatlarda zaiyat oranının % 7- % 10 olduğu... " ve buna ek olarak tip levhaların çokgen formlarının oluşturulabilmesi için levhalar üzerinde tekrar zaiyat oluştuğundan iki zaiyat oranının toplamının % 23 (mevzuatta öngörülen zaiyat oranı %7 + yukarıdaki tabloda açıklanan zaiyat oranı %16) olması gerektiği, bu durumda zayiat oranının doğru alındığı belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, Vakıf Kültür Varlıkları Uygulama İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede Bulunmayan İşlerin Birim Fiyatının Tespiti” başlıklı 23’üncü maddesi hükmü göz önüne alındığında, söz konusu çelik sacın, 2011 yılından itibaren birim fiyat kitaplarında yer almaması nedeniyle, rayiç fiyatının 2011 yılı birim fiyatının güncellenmesi sonucunda mevzuata aykırı davranıldığı görülmekle birlikte, denetçinin kamu zararı hesabında dikkate aldığı 4,10 TL’lik rayiç fiyat tespitinin herhangi bir şekilde ticaret/sanayi odası tasdikli faturaya dayandırılmadığı ve dolayısıyla kamu zararı tespitinin somut veriler esas alınmadan yapıldığı görülmüştür. Diğer yandan, 04.257/6 poz numaralı 316 kalite paslanmaz çelik sacdaki zayiat oranının % 7-%10 yerine % 23 olarak alınması hususunda gönderilen savunmaların incelenmesi neticesinde, mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmış bulunmaktadır.

Öte yandan, hakedişleri inceleyen durumundaki teknik elemanların raporlar üzerinde hiçbir değişiklik ya da düzeltme yapmadıkları zaman mali sorumluluğa dahil edilmeleri mümkün bulunmamaktadır. Bu kapsamda yapılan incelemede, hakedişi inceleyen sıfatı ile imzalayan …’ın (İnş. Y. Müh.) hakediş ile ekinde yer alan belgeler üzerinde hiçbir değişiklik yapmadığı ve kendisinin görevinin genel hatlarıyla matematiksel bir inceleme ile sınırlı olduğu anlaşılmış bulunmaktadır. Bu nedenle, yaptığı iş ile kamu zararının oluşumu arasında herhangi bir illiyet bağının kurulamaması nedeniyle hakedişi inceleyen … (İnş. Y. Müh.)’a sorumluluk yükletilmesi mümkün değildir.

Bu itibarla, Analiz.06 poz numaralı “Ahşap Çatı Elemanlarının Paslanmaz Çelik Malzeme ile Güçlendirilmesi” işi yeni birim fiyat analizinde, malzeme girdilerinden olan 04.257/6 poz numaralı “316 kalite paslanmaz çelik saç” rayiç fiyatının ve zayiat oranının hatalı alınmasının sorgu konusu edildiği … TL tutarındaki kamu zararının,

Mevzuata uygun olduğu anlaşılan (…-…=) … TL’si ile kamu zararı tespiti somut verilere dayandırılmayan … TL’si hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, oy birliğiyle karar verildi.

F) SNBF.27 poz numaralı “Şantiye Dışına Kamyonla Kazı Malzemesi ve Moloz Nakli” işinde, nakliye birimi ton olarak belirlenmiş olmasına rağmen nakledilen malzeme miktarının yoğunlukla çarpılması suretiyle nakledilen malzeme miktarının arttırılması ile ilgili olarak;

Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, kamu zararının … TL değil, … TL olduğu ve … nolu hakedişte söz konusu pozun minha edildiği bildirilmiştir.

Bu itibarla, … Yapı İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … İli, … İlçesi … Cami Uygulama (Restorasyon) işinde; SNBF.27 poz numaralı “Şantiye Dışına Kamyonla Kazı Malzemesi ve Moloz Nakli” işinde, nakliye birimi ton olarak belirlenmiş olmasına rağmen nakledilen malzeme miktarının yoğunlukla çarpılması suretiyle nakledilen malzeme miktarının arttırılmasından kaynaklanan kamu zararı sorguda … TL olarak belirtilmekle birlikte, gönderilen savunmalar sonucunda … TL olduğu ve kamu zararına yol açan SNBF.27 numaralı “Şantiye Dışına Kamyonla Kazı Malzemesi ve Moloz Nakli” pozunun da … tarih ve … nolu hakedişte minha edildiği anlaşıldığından ilişilecek husus bulunmadığına, oybirliğiyle karar verildi.