Daire Karar Detayı
Daire
8
Karar Tarihi
23.11.2023
Karar No
300
İlam No
164
Madde No
1
Kamu İdaresi Türü
Belediyeler ve Bağlı İdareler
Hesap Yılı
2021
Konu
Çeşitli Konuları İlgilendiren Kararlar
KARAR
Kurumun akaryakıt depolarındaki akaryakıt miktarında eksiklik çıkması
… Genel Müdürlüğü 2021 yılı hesabının Dairemizde yargılanması sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı İlamın …’nci maddesinde,
Kurumun akaryakıt depolarında 22.10.2021 tarihi itibarıyla yapılan sayım neticesinde olması gereken akaryakıt miktarının 35.614,57 litre eksik çıkması sonucunda kamu zararına yol açıldığı iddiasıyla düzenlenen sorguda sadece Harcama Yetkilisi (Destek Hizmetleri Daire Başkanı) ile Taşınır Kayıt Yetkilisinin sorumlu tutulduğu ancak kamu zararına yol açtığı iddia edilen eylem nedeniyle sorumluluğun eksik belirlendiği anlaşıldığından,
Konunun, Taşınır Kontrol Yetkilisi, 2020 yılı sonu itibarıyla akaryakıt sayım işlemlerini gerçekleştiren Akaryakıt Sayım Komisyonu Üyeleri ile 2021 yılı içinde görevli Ambar Şube Müdürü, İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi ve Akaryakıt Memurlarının da belirlenip, bu kişilerin de savunmaları alınarak düzenlenecek ek raporun Daireye tevdiine kadar 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin 3’üncü fıkrası uyarınca hüküm dışı bırakılmasına, karar verilmişti.
Bu sefer, Taşınır Kontrol Yetkilisi, 2020 yılı sonu sayım işlemlerini gerçekleştiren Sayım Komisyonu Üyeleri ile 2021 yılında görevli Ambar Şube Müdürü, İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi ve Akaryakıt Memurlarının tespit edilerek savunmalarının alındığı görüldüğünden, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca yargılamanın devamına karar verildi.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde; kamu idarelerinin, taşınırların yönetiminden, muhafazasından ve kullanımından sorumlu olduğu ve kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevlilerin, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumlu olduğu hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanun’un “Taşınır ve taşınmaz işlemleri” başlıklı 44’üncü maddesinde ise, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince edinilen taşınırların muhafazası ve kullanımına ilişkin usûl ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmeliklerle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Bu hükme istinaden 18.01.2007 tarih ve 26407 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Taşınır Mal Yönetmeliğinin;
“Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinde;
“(1) Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan sorumludur. Harcama yetkilileri taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getirir.
(2) Harcama yetkilileri, taşınırlara ilişkin işlem ve kayıtların usule uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmeye veya ettirmeye; kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya kaybolan taşınırların ilgililerden tazmini için gerekli işlemleri yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir.
(3) Kamu idarelerine ait taşınırların muhafazası ile görevli olan veya kendilerine kullanılmak üzere taşınır teslim edilen kamu görevlileri bu taşınırları en iyi şekilde muhafaza etmek, gerekli bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, veriliş amacına uygun bir şekilde kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma halinde iade etmek zorundadırlar.
…
(5) Taşınırların muhafazasından ve yönetilmesinden sorumlu olanların, gerekli tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi nedeniyle taşınırın kullanılmaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, 27/9/2006 tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.
…”
“Taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri” başlıklı 6’ncı maddesinde ise;
“(1) Taşınır kayıt yetkilileri, harcama yetkililerince, memuriyet veya çalışma unvanına bağlı kalmaksızın, taşınır kayıt ve işlemlerini bu Yönetmelikte belirtilen usule uygun şekilde yapabilecek bilgi ve niteliklere sahip personel arasından görevlendirilir. Dış temsilciliklerde taşınır kayıt yetkilileri misyon şefleri tarafından görevlendirilir. Taşınır işlemleri yoğun olan harcama birimlerinde birden fazla taşınır kayıt yetkilisi görevlendirilebilir. Kamu idarelerince ihtiyaç duyulması halinde birden fazla harcama biriminin taşınır kayıtları harcama birimleri itibarıyla ayrı ayrı tutulmak kaydıyla, bir taşınır kayıt yetkilisi tarafından yürütülebilir.
(2) Taşınır kontrol yetkilileri, harcama yetkililerince, taşınır kayıt yetkilisinin yapmış olduğu kayıt ve işlemleri kontrol etmek üzere yardımcılarından veya bunların bir alt kademesindeki yöneticileri arasından görevlendirilir. Personel yetersizliği nedeniyle taşınır kontrol yetkilisi görevlendirilemeyen harcama birimlerinde ise bu görev harcama yetkilisi tarafından yerine getirilir.
(3) Taşınır kontrol yetkilisi ile taşınır kayıt yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez.
(4) Taşınır kayıt yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Harcama birimince edinilen taşınırlardan muayene ve kabulü yapılanları cins ve niteliklerine göre sayarak, tartarak, ölçerek teslim almak, doğrudan tüketilmeyen ve kullanıma verilmeyen taşınırları sorumluluğundaki ambarlarda muhafaza etmek.
…
c) Taşınırların giriş ve çıkışına ilişkin kayıtları tutmak, bunlara ilişkin belge ve cetvelleri düzenlemek ve taşınır mal yönetim hesap cetvellerini istenilmesi halinde konsolide görevlisine göndermek.
…
d) Taşınırların yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirleri almak ve alınmasını sağlamak.
e) Ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerden dolayı meydana gelen azalmaları harcama yetkilisine bildirmek.
f) Ambar sayımını ve stok kontrolünü yapmak, harcama yetkilisince belirlenen asgari stok seviyesinin altına düşen taşınırları harcama yetkilisine bildirmek.
…
ı) Ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan sorumlu olmak.
…
(5) Taşınır kontrol yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili olarak düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunu kontrol etmek.
b) Harcama Birimi Taşınır Mal Yönetim Hesabı Cetvelini imzalayarak harcama yetkilisine sunmak.
(6) Taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkilileri, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumludur.”
denilmiştir.
2560 sayılı İSKİ Kanunu’nun Ek 5’inci maddesine göre kurulan … Genel Müdürlüğü’nün yönetimine ve yönetim organlarının görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin hususlar 2560 sayılı Kanun’un 6’ncı, 9’uncu, 10’uncu, 11’inci ve 12’nci maddelerinde düzenlenmiş, daire başkanı, şube müdürü, şef ve diğer görevlilerin görev ve sorumlulukları ise bu amaçla çıkartılan yönetmeliklerle ve yönergelerle belirlenmiştir.
Bu kapsamda, … Genel Müdürlüğü Kuruluş Görev Yetki ve Teşkilat Yönetmeliği’nin 26’ncı maddesinde, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görev, yetki ve sorumlulukları;
“…
d) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek,
e) Araçların kilometre kontrollerini yapmak,
…
ğ) İdarenin birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak,
…” şeklinde sayılmıştır.
Adı geçen Yönetmelik ile belirlenen bu görevler, 5018 sayılı Kanun ile bu Kanuna göre çıkartılan yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde hazırlanan ve … tarih ve … sayılı (…)Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen “Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi” ile düzenlenmiştir.
Anılan Yönergenin;
8’inci maddesinde, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görev ve yetkileri;
“…
d) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek,
e) Araçların kilometre kontrollerini yapmak,
…
ğ) İdarenin birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak,
…”
9’uncu maddesinde “İdari İşler Şube Müdürünün” görev ve yetkileri;
“…
f) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek.
…
ğ) Araçların kilometre kontrollerini yapmak.”
…
o) İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapmak.
ö) İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek.
p) İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek, ilgili kayıtları düzenleyerek Daire Başkanına bilgi vermek.”
10’uncu maddesinde “İdari İşler Şube Müdürünün” sorumlulukları;
“a) Bu Yönergenin 9. maddesinde sayılan görevleri ve amirleri tarafından kendisine verilen diğer görevleri mevzuat çerçevesinde yapmak ve yaptırmakla yükümlüdür.
b) Aksine davranışlardan, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
14’üncü maddesinde “Akaryakıt Şefinin” görev ve yetkileri;
“a) İdare araçlarının ve kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin etmek.
b) Araçların kilometre kontrollerini yapmak.
c) İdareye ait akaryakıt istasyonlarında gerekli kontrolleri yapmak.
ç) İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek.
d) İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek. İlgili kayıtları düzenlemek.
e) Mevzuat çerçevesinde, amirlerinin vereceği diğer görevleri yapmak veya yaptırmak”
15’inci maddesinde “Akaryakıt Şefinin” sorumlulukları;
“a) Bu Yönergenin 14. maddesinde sayılan görevleri ve amirleri tarafından kendisine verilen diğer görevleri mevzuat çerçevesinde yapmak ve yaptırmakla yükümlüdür.
b) Aksine davranışlardan, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
Şeklinde sayılmıştır.
Yine, … Genel Kurulu’nun … tarih ve … sayılı Kararı ile kabul edilen … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde, Akaryakıt Şefinin;
Görev ve yetkileri;
“Kuruluşun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesini sağlamak,
Akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırmak ve sağlama,
Emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etmek, denetlemek, yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, gerektiğinde yazılı ve sözlü uyarıda bulunmak,
…,
Akaryakıt stoklarını devamlı düzenli kontrol etmek,
Benzin istasyonlarında emniyet tedbirlerini aldırmak ve almak; kontrol ve denetim sağlamak.”
Sorumluluğu;
“Akaryakıt Şefliğini ilgilendiren bütün çaba ve çalışmalarında, gereken dikkat ve özeni göstermekle yükümlü olup, aksine davranışlarda, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
“Akaryakıt Memurlarının” görevleri;
“Akaryakıt girişi ve çıkışlarını, günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme,
Giriş ve çıkışlar için dosya, tutanak ve fişlerin toplamını günü gününe yapmak,
…
Günlük akaryakıt çıkış toplamlarını çalışma saati sonunda, vardiye sistemi uygulanan yerlerde saat 24. 00’de “AKARYAKIT STOK DURUMU” çizelgesi düzenleyerek Nöbetçi Amirliğine vermek,
24 saat görev yapan akaryakıt istasyonlarında, nöbet defteri ile devir teslim yapmak ve amirlerine imzalattırmak.
Olarak sayılmıştır.
Adı geçen Yönetmeliğin aynı alt bölümünde ise;
“AKARYAKIT İSTASYONU DEPO TARTIM ve ÖLÇÜMÜ:
A – TARTIM ve ÖLÇÜM HEYETİNİN TEŞKİLİ:
Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilir.
B – AKARYAKIT DEPO TARTIM VE ÖLÇÜM EKİPLERİ TEŞKİLİ:
…
Tartım ve ölçüm ekipleri 3’ er kişiden teşekkül ettirilir. Ekipten en az bir kişinin akaryakıtı tanıması şarttır.
Akaryakıt memurları ve Şefi, tartım ve ölçüm ekiplerine dahil edilmezler. Ancak; bunlar sayım ekiplerine bilgi vermek zorundadırlar.
Tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişi akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol eder. İki kişi de sayım yapar.
Tartım ve ölçüm ekiplerince kartlar teslim edilir ve geri alınır.” denilmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereğince, Kamu idarelerine ait taşınırları muhafaza etme görevi verilen kamu görevlilerinin bu görevi en iyi şekilde yerine getirmekle yükümlü oldukları, gerekli tedbiri almadıkları veya özeni göstermedikleri taktirde taşınırların kullanılamaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı tabiidir.
Bu çerçevede, harcama yetkililerinin taşınırların kontrolünden; taşınır kayıt yetkililerinin, harcama birimince edinilen ve doğrudan tüketilmeyen taşınırların sorumlulukları altındaki ambarlarda muhafaza edilmesinden; yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirlerin alınmasından ve alınmasının sağlanmasından; ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerle meydana gelen azalmaların harcama yetkilisine bildirilmesinden; ambar sayımının ve stok kontrolünün yapılmasından; taşınır kayıt ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan; taşınır kontrol yetkililerinin ise taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunun kontrol edilmesinden sorumlu oldukları; taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkililerinin, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluklarının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Yine Kurum tarafından yürürlüğe konulan Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin;
8’inci maddesi ile İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin edilmesi, araçların kilometre kontrollerinin yapılması, İdare birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alındıktan sonra kullanıma verilinceye kadar ambarlarda muhafaza edilmesi ve stok takibinin yapılması görevinin Destek Hizmetleri Daire Başkanlığına,
9’uncu maddesi ile İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin edilmesi, araçların kilometre kontrollerinin ve İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrollerin yapılması, İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personelin denetlenmesi, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarının kontrol edilmesi ve ilgili kayıtların düzenlenerek Daire Başkanına bilgi verilmesi görev ve sorumluluğunun İdari İşler Şube Müdürüne,
Verildiği ve anılan Yönergenin 9’uncu maddesinde sayılan bu görev ve sorumlulukların, Yönergenin 14’üncü maddesi ile aynen akaryakıt şefine de yüklendiği görülmektedir.
Akaryakıt şefinin görev ve yetkileri, bahsi geçen Yönerge dışında, … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde; Kurumun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesini sağlamak; akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırmak ve sağlamak; emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etmek ve denetlemek, yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, gerektiğinde yazılı ve sözlü uyarıda bulunmak; akaryakıt stoklarını devamlı düzenli kontrol etmek; benzin istasyonlarında emniyet tedbirlerini aldırmak ve almak; kontrol ve denetim sağlamak şeklinde düzenlenmiş olup, Yönetmeliğin aynı alt bölümünde, akaryakıt girişi ve çıkışlarını, günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme görevi akaryakıt memurlarına verilmiş bulunmaktadır.
Adı geçen Yönetmelikte, akaryakıt deposunun, Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire Başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilecek olan tartım ve ölçüm heyeti tarafından ölçüleceği, tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol edeceği, iki kişinin de sayım yapacağı belirtilmiştir.
Uygulamada, Kurumca satın alınan akaryakıtın istasyona tanker ile getirilerek kantarda tartıldığı ve polis/jandarma nezaretinde mührünün açıldığı, tankerden numune alınarak markır işlemi yapıldıktan sonra polisin/jandarmanın talimatı üzerine boşaltıldığı, boşaltma işlemi bittikten sonra boş tankerin tartımının yapıldığı, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) … tarafından akaryakıtın merkezdeki araçlara araç kartlarına işlenmek, ilçelere ise tutanak düzenlenmek suretiyle verildiği, aracın plakasının, kilometresinin ve alınan akaryakıt miktarının günlük çıkış fişlerine … tarafından kaydedildiği, araç kartlarında şoförlerin imzasının yer aldığı, akaryakıtın ilçelere bazen tankerler ile gönderildiği, tanker olmadığı zaman ise 1000-1100 litrelik adbol (bidon) kutuları ile tutanak karşılığı verildiği, bu şekilde verilenlerin günlük çıkış defterine kaydedildiği, günlük çıkışların her ayın sonunda toplanarak ambar servisine gönderildiği, akaryakıt çıkışlarının sırasıyla Akaryakıt Memuru (Pompa Görevlisi), Akaryakıt Şefi, İdari İşler Şube Müdürü, Daire Başkanı ve Taşınır Kayıt Yetkilisinin imzasıyla yapıldığı görülmüştür.
Yapılan incelemede, Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın (kendi ifadesine göre) 02.10.2021 tarihinde … Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt istasyonunda iken aynı ilçe için gerçekleştirilen akaryakıt teslimi için iki ayrı tutanak düzenlendiğini ve söz konusu tutanaklar arasında 100 litre fark olduğunu tespit etmesi üzerine, konuyla ilgili ivedilikle soruşturma yapılmasını teminen durumun 05.10.2021 tarihinde … Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirildiği,
Bu süreçte, kaçak/sızma olma ihtimalinin değerlendirilmesi amacıyla 12.10.2021 tarihinde … Akaryakıt Cihazları Satış ve Servis Hizmetleri adlı yetkili bir firma marifetiyle söz konusu akaryakıt depolarının incelettirildiği ve yapılan incelemede depolarda herhangi bir kaçak/sızma olmadığının tespit edilmesi üzerine 18.10.2021 tarihinde … Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmasını teminen durumun … Genel Müdürlüğü 1. Hukuk Müşavirliğine intikal ettirildiği,
Tüm bunlar üzerine, … Genel Müdürlüğü Akaryakıt İstasyonunda bulunan motorinin 2015-2020 yılları arasındaki giriş-çıkış ve devir hareketlerinin Akaryakıt Sorumlusu, Taşınır Kayıt Yetkilisi, Akaryakıt Şefi, İdari İşler Şube Müdürü ile Destek Hizmetleri Daire Başkanının nezaretinde incelettirildiği ve 22.10.2021 tarihi itibarıyla, depolarda bulunması gereken motorin miktarının, ayrıntıları aşağıdaki tabloda görüleceği üzere, 53.501,57 litre olması gerekirken, yapılan ölçümlerde 17.887 litre bulunması sonucu (53.501,57-17.887) 35.614,57 litre motorinin eksik olduğu tespit edilmiştir.
2016 Yılından 2021 Yılına Kadar Akaryakıt Devir, Giriş, Çıkış Hareketleri Tutanağı
......
Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında ifadesine başvurulan akaryakıt pompa görevlisi …’un 19.10.2021 tarihli ifadesinde; akaryakıt istasyonunda bulunan depoların sürekli su aldığını, şüphelendiği dönemlerde depoda bulunan suyu çekerek sokağa boşalttığını, bu nedenle depolarda açık oluştuğunu, oluşan açığı ilçelere verilen akaryakıt miktarını fazladan yazmak suretiyle kapattığını, bu durumu ilçelerden gelenlere de söylediğini ancak onların kabul etmediğini, buna rağmen ilçelere verilen akaryakıtı fazla yazmaya devam ettiğini, ilçedekilerin bu durumdan haberlerinin olmadığını, bu eylemi 2019 yılının Mart ayından beri işlediğini, amirlerine bu durumu bildirmediğini beyan ettiği, aynı şahsın … Cumhuriyet Savcılığının … sayılı Soruşturma Dosyasında yer alan ifadesinde ise; akaryakıt depolarından, suyun boşaltılması işlemi adı altında, kurum yetkililerinin bilgisi dışında dışarıdan beş kişi ile birlikte izinsiz motorin aldığını ve bu motorini bu kişilere para karşılığı sattığını itiraf ettiği, …’un ve bu kişilerin çıkarıldıkları … Ağır Ceza Mahkemesi tarafından tutuklanarak cezaevine konulduğu ve dava sürecinin devam ettiği,
Anlaşılmış bulunmaktadır.
Dosya kapsamında yer alan merkez ve ilçe tutanakları, araç kartları ve günlük çıkış fişleri ile aylık olarak düzenlenen Taşınır İşlem Fişleri (TİF) incelendiğinde;
Akaryakıt pompa görevlisi … tarafından ilçelere verilen motorin için her defasında birisi merkezde, diğeri ilgili ilçede kalmak üzere ikişer adet tutanak düzenlendiği, bu tutanaklardan her birisinin kendisi ve ilçe adına motorini teslim almak için gelen görevli tarafından imzalandığı, merkezdeki araçlara verilen motorin için ise araç başına araç kartı düzenlendiği, gerek ilçelere gerekse araçlara verilen motorinin kendisi tarafından günlük olarak akaryakıt çıkış fişlerine kaydedildiği, adı geçen tarafından ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapılması ya da tutanaklarda tahrifat yapmak yerine tutanaklardaki veya araç kartlarındaki miktarların günlük çıkış fişlerine aktarılması sırasında, binek araçlarda 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında fazla motorin yazıldığı ve ambar çıkışlarının da fazla yazılan miktarlar üzerinden gerçekleştirildiği görülmüştür. Teftiş Kurulu Soruşturma raporundaki ifadesinden, …’un bu eylemi 2019 yılının Mart ayından beri yaptığı ve araç kullananların bu durumdan haberdar olmadığı bilgisi edinilmişse de 2019 yılına ilişkin kamu zararı tablosu ile ilişikli TİF’ler incelendiğinde, …’un bu eylemi 2019 yılının Nisan ayından beri mütemadiyen yaptığı görülmektedir.
Bahsi geçen Soruşturma Raporunda, 2019, 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin olarak 1332 adet araç kartının mevcut olması gerekirken, 2019 yılından 18, 2020 yılından 20 ve 2021 yılından 16 adet olmak üzere sadece 54 adet araç kartına ulaşılabildiği, …’un 2019 yılı Mart ayından sonra bazı araç şoförlerinden pandemi sürecini bahane ederek araç kartlarını topladığı ve bu kartları imha ettiği, oysaki Kurumun …’a araç kartlarının toplatılması yönünde bir talimatının bulunmadığı, 2018 ve önceki yıllara ilişkin olarak ise hiçbir araç kartına ulaşılamaması nedeniyle aynı hatalı işlemin bu yıllarda da mevcut olup olmadığının denetlenemediği belirtilmiştir.
Sonuç olarak, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) …’un kendisine teslim edilen akaryakıtı, depolardaki suyun aldırılması işlemi görünümü altında 2019 yılının Nisan (tahrifat yapılan ilk TİF 22.04.2019 tarihlidir.) ayından beri düzenli olarak dışarıda akaryakıt işleriyle iştigal eden beş kişi ile organize bir şekilde izinsiz olarak aldığı, ilgilinin Kurumda elektronik bir akaryakıt takip sisteminin kullanılmıyor olmasından istifade ederek izinsiz almış olduğu akaryakıtı, ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapmak ya da merkez tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki miktarları günlük çıkış fişlerine fazladan (binek araçlarda 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında) yazmak suretiyle kapatmaya çalıştığı, söz konusu tahrifattan kaynaklanan … TL zararın işbu Raporun 2’nci maddesine konu edildiği, 22.10.2021 tarihi itibarıyla depolarda eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litre akaryakıttan kaynaklanan … TL kamu zararının ise araç kartlarının neredeyse tamamının (1332 adet kartından sadece 54 adedine ulaşılabilmiştir.) … tarafından imha edilmesi nedeniyle merkezdeki araçlara gerçekte verilen motorin miktarının tespit edilememesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinde kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmıştır.
Buna göre, Kurumun akaryakıt depolarında yapılan sayım neticesinde eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litre akaryakıttan kaynaklanan … TL kamu zararı ile ilgili olarak konunun sorumluluk yönüyle değerlendirilmesinde;
Akaryakıt Memurunun (Pompa Görevlisi) Sorumluluğu:
… Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesi gereği; akaryakıt giriş ve çıkışlarını günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme yükümlülüğü bulunan, Akaryakıt Memuru …’un, Genel Müdürlüğe bağlı ilçelere ve il merkezinde görev yapan araçlara vermiş olduğu motorin miktarlarını, merkezde kalan tutanaklarda tahrifat yapmak suretiyle değiştirdiği veya merkez tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki miktarları, günlük çıkış fişlerine aktarırken araçların büyüklüğüne (binek araçlar için 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında) göre arttırarak değiştirdiği görülmüştür. Bu durum ilçelere verilen motorin için merkezde kalmak üzere düzenlenen tutanaklar ile ilçelerde kalan tutanakların veya merkezde kalan tutanaklardaki ve merkezdeki araçlar için düzenlenen araç kartlarındaki miktarların, günlük çıkış fişlerindeki miktarlar ile karşılaştırılması sonucu tespit edilmiş olup, ilgilinin Teftiş Kuruluna sunduğu ifadesinden, araçlarda tüketim miktarını belirtmeksizin, ilçelerde ise boş tutanağa imza attırdığı, bu durumdan araç kullananların haberinin olmadığı bilgisi edinilmiştir.
Dolayısıyla, …’un 2019 yılından beri ilçelere verilen akaryakıt ile ilgili olarak merkezde düzenlemiş olduğu tutanaklarda tahrifat yaptığı veya ilçelere ve merkezdeki araçlara verdiği akaryakıtı günlük akaryakıt çıkış fişlerine arttırarak aktardığı, tüm bunların ileride ortaya çıkabilme ihtimaline karşı da merkezdeki araçlar için düzenlenen araç kartlarının hemen hemen tamamını (1332 araç kartından 1278 tanesi kayıp vaziyettedir.) imha ettiği/kaybettiği anlaşıldığından, Kurumun stoklarında 22.10.2021 tarihi itibarıyla tespit edilen 35.614,57 litrelik açığın da, günlük akaryakıt çıkış fişlerine doğru aktarılmayan ancak çok büyük bir kısmı adı geçen tarafından imha edilen kayıp araç kartlarından kaynaklandığı, dolayısıyla 2019 yılının Nisan (2019 yılına ilişkin İlamın ekindeki kamu zararı tablosunda ilk tahrifatın 22 Nisan 2019 tarihinde yapıldığı görülmüştür.) ayından beri mütemadiyen devam eden bu eylemleri nedeniyle 22.10.2021 tarihi itibarıyla tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) …’un sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmiştir.
Akaryakıt Şefinin Sorumluluğu
… Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesi ile Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 14’üncü maddesi gereği Kurumun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesi; akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırma ve sağlama; emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etme ve denetleme; idareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme ve akaryakıt stoklarını düzenli kontrol etme görevi akaryakıt şefine ait bulunmaktadır.
Yapılan incelemede, Kurumda Akaryakıt Şefi olarak görevlendirilen (Makine Teknikeri) …’ın günlük akaryakıt çıkışlarını, … tarafından akaryakıt çıkış fişlerine işlenen miktarları esas alarak gerçekleştirdiği, yani bunları merkez tutanakları, ilçe tutanakları ve araç kartlarındaki miktarlar ile kıyaslamak suretiyle kontrol etmediği görülmüştür. İlgili savunmasında, ilçelere verilen akaryakıt tutanaklarındaki miktarlar ile günlük çıkış fişlerinde yazılı miktarları kontrol edip, tutarlı olduklarını gördükten sonra bilgisayara işlediğini belirtmişse de, gerçekte bunu yapmadığı açıktır. Zira, …, merkez tutanakları, ilçe tutanakları ve araç kartlarındaki miktarlar ile … tarafından düzenlenen günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarları günü gününe kıyaslamış ve depo stok durumunu düzenli olarak kontrol etmiş olsa idi, … tarafından yapılan usulsüzlüklerin İdarece çok daha önce farkına varılacağı ve buna bağlı olarak stoklarda böylesi bir açığa sebebiyet verilmeyeceği açıktır. İlgili savunmasında pandemi nedeniyle özellikle Mart 2020 tarihinden itibaren uzaktan çalışmaya geçilmesi nedeniyle akaryakıt stoklarında herhangi bir fiziki kontrol yapamadığını, kaldı ki akaryakıt stoklarını ölçebilmek için Kurumda gerekli teknik donanımın olmaması nedeniyle depo içerisinde bulunan akaryakıt miktarını tespit etme imkânının bulunmadığını belirtmişse de, Teftiş Kurulu Raporundan depodaki tankların silindir şeklinde olması ve hacimlerinin biliniyor olması nedeniyle stok durumunun klasik yöntemlerle ölçülmesinin imkan dahilinde olduğu ancak bu ölçüm işleminin hiç yapılmadığı anlaşılmaktadır.
… savunmasında kendisinin, harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi veya taşınır kayıt yetkilisi olmadığından bahisle sorumlu tutulamayacağını ifade etmişse de;
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’nci maddesinde; bu Kanunun sorumlular ve sorumluluk halleri uygulamasında; 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk hallerinin esas alınacağı, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu,
5018 sayılı Kanun’un “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde; kamu idarelerinin, taşınırların yönetiminden, muhafazasından, kullanımından ve kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevlilerin; taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumlu olduğu,
Hüküm altına alındığından, adı geçenin savunması yerinde değildir.
Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde, Akaryakıt Şefi …’ın akaryakıtın muhafazası, dağıtımı, denetimi ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmemesi nedeniyle 22.10.2021 tarihi itibarıyla tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmiştir.
İdari İşler Şube Müdürünün Sorumluluğu
Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 9’uncu maddesinde; İdari İşler Şube Müdürünün, İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapma, burada görevli olan personeli denetleme, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme ve ilgili kayıtları düzenleyerek Daire Başkanına bilgi verme görevi bulunduğu, sayılan bu görevleri yerine getirmemesi halinde ihmal ve ilgisizlikten sorumlu olacağı düzenlenmiştir.
Yapılan incelemede, … tarafından merkezdeki araçlara verilen akaryakıtın araç kartlarına, ilçelere verilen akaryakıtın ise merkez tutanağı ve ilçe tutanağı olmak üzere iki ayrı tutanağa işlenmesini müteakip günlük akaryakıt çıkış fişlerine kaydedildiği, daha sonra Akaryakıt Şefi … tarafından günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarların esas alınması suretiyle bilgisayar kayıtlarının oluşturulduğu ve ay sonlarında İdari İşler Şube Müdürünün onayına sunulduğu, ancak sorumlunun Teftiş Kurulu Soruşturma Raporunda yer alan ifadesinden …’un işlemlerinin kendisi tarafından denetlenmediği, bunun daha çok Akaryakıt Şefi … tarafından yapıldığı, kendisinin sadece ödeme evrakları üzerinden ve zaman zaman akaryakıt istasyonunda gözlem yaparak denetim yaptığı bilgisi edinilmiştir. Dolayısıyla, ilgilinin akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetleme ve araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme şeklinde İdari İşler Şube Müdürüne yüklenilen görevleri yerine getirmediği anlaşılmıştır.
Buna göre, İdari İşler Şube Müdür V. …’ın akaryakıtın muhafazası, dağıtımı, denetimi ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmemesi nedeniyle 22.10.2021 tarihi itibarıyla depolarda eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmektedir.
Destek Hizmetleri Daire Başkanının Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 5’inci maddesi gereğince taşınırları kontrol etme görevi harcama yetkilisine ait bulunmaktadır. Yine, … Genel Müdürlüğü Kuruluş Görev Yetki ve Teşkilat Yönetmeliği’nin 26’ncı maddesi ile Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 8’inci maddesi ile idare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek, araçların kilometre kontrollerini yapmak ve İdare birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak görev ve sorumluluğu Destek Hizmetleri Daire Başkanına verilmiştir.
Yapılan incelemede, akaryakıt pompa görevlisi tarafından ilçelere verilen akaryakıtın yakıtı verenin (pompa görevlisi) ve alanın imzası karşılığında merkez ve ilçe tutanaklarına, il merkezindeki araçlara verilen akaryakıtın ise araç kartlarına kaydedildiği, tutanaklardaki ve araç kartlarındaki miktarların günlük olarak düzenlenen çıkış fişlerine kaydedildiği, günlük fişlerin ay sonlarında toplanarak aylık düzenlenen TİF’lerin ekine konulduğu, dolayısıyla aylık akaryakıt çıkışlarının, TİF’lerle yapıldığı ve söz konusu TİF’lerin sırasıyla Akaryakıt Şefi ve İdari İşler Şube Müdürü tarafından imzalanarak Daire Başkanının onayına sunulduğu, Daire Başkanı …’ın bunların kontrolünü genellikle mevcut ambar kayıtları üzerinden gerçekleştirdiği ancak ambar çıkışlarının da … tarafından düzenlenen günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarların esas alınarak yapılması nedeniyle yapılan kontrolün sağlıklı olmadığı anlaşılmıştır.
Destek Hizmetleri Daire Başkanı …, akaryakıt depolarının, akaryakıttan sorumlu şube müdürü, akaryakıt şefi ve akaryakıt pompa görevlisi tarafından takip edildiğini, akaryakıt çıkış tutanaklarının ayrıca taşınır kayıt yetkilisi tarafından da kontrol edildiğini, depoların ölçümünün akaryakıt pompa görevlisi, akaryakıt şefi ve taşınır kayıt yetkilisi tarafından yapılması gerektiğini ve ölçüm ile alakalı olarak kendisine herhangi bir bilgi verilmediğini ifade etmişse de, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereğince Kurumun satın almış olduğu akaryakıtın kullanıma verilinceye kadar depolarında muhafaza edilmesi, stok takibinin yapılması ve kontrol edilmesi görev ve sorumluluğu Destek Hizmetleri Daire Başkanlığına verildiğinden, depolarda eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle bu birimin en üst düzey amiri olarak …’ın da sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmektedir.
Taşınır Kayıt Yetkilileri ve Taşınır Kontrol Yetkililerinin Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 6’ncı maddesinde, taşınır kayıt yetkililerinin, harcama birimince edinilen ve doğrudan tüketilmeyen taşınırların sorumluluğu altındaki ambarlarda muhafaza edilmesinden; yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirlerin alınmasından ve alınmasını sağlamaktan; ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerle meydana gelen azalmaların harcama yetkilisine bildirilmesinden; ambar sayımının ve stok kontrolünün yapılmasından; taşınır kayıt ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan; taşınır kontrol yetkililerinin ise taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunu kontrol etmekten sorumlu oldukları; taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkililerinin, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluklarının bulunduğu belirtilmiştir.
Bu hükümlere göre, Taşınır Kayıt Yetkilisi …’nin ve onun işlemlerinin doğruluğunu kontrol etmekle mükellef olan Taşınır Kontrol Yetkilisi …’ın, akaryakıt depolarındaki 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklanan kamu zararı nedeniyle sorumluluklarının bulunduğu değerlendirilmektedir.
Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 32’nci maddesinde; ambarlardaki taşınırların en az üç kişiden oluşturulan sayım kurulu tarafından fiilen sayılacağı ve bulunan miktarların sayım tutanağının “Ambarda Bulunan Miktar” sütununa kaydedileceği hükme bağlanmıştır.
Yine, … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde, akaryakıt deposunun, 3 kişiden oluşturulabilecek olan tartım ve ölçüm heyeti tarafından ölçüleceği, tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol edeceği, iki kişinin de sayım yapacağı belirtilmiştir.
Yapılan incelemede, Teftiş Kurulu Soruşturması nedeniyle vermiş oldukları ifadelerinden, akaryakıt depolarında herhangi bir ölçüm yapmadıkları bilgisi edinilen 2020 Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin fiilen ölçüm yapmış gibi yılsonu sayım tutanağını düzenledikleri, böylelikle mevzuatın kendilerine yüklediği görevleri yerine getirmedikleri ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenledikleri anlaşılmıştır.
Yine, söz konusu komisyonun Stoklar ve Ambar Yönetmeliği gereği 2020 yılına ilişkin akaryakıt kartlarını ölçümden önce ve sonra kontrol etmesi gerekirken bunu yapmadıkları, zira böyle bir kontrolün yapılmış olması halinde … tarafından yapılan usulsüzlüklerin çok daha önce farkına varılabileceği kanaatine varıldığından, 22.10.2021 tarihi itibarıyla depolarda eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle 2020 Yılsonu Sayım Komisyonu Raporunu düzenleyen ve imzalayan …, … ve …’nın sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmiştir.
Ambar Şube Müdürünün Sorumluluğu
Ambar Şube Müdürlüğü, 22.10.2021 tarihi itibarıyla depolardaki eksikliğin tespit edilmesinden sonra 02.12.2021 tarihinde yürürlüğe giren “Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi” ile ihdas edildiğinden ve tespitin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nde akaryakıtın korunması ve muhafazası sorumluluğu münhasıran İdari İşler Şube Müdürüne verildiğinden diğer bir ifade ile kamu zararına yol açan olayın olduğu tarihte Ambar Şube Müdürlüğü görevi mevcut bulunmadığından oluşan kamu zararı nedeniyle Ambar Şube Müdür V. …’nın sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmiştir.
Bu itibarla, … Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt depolarında 22.10.2021 tarihi itibarıyla yapılan sayımda, depoda olması gereken akaryakıt miktarının 35.614,57 litre eksik çıkmasından kaynaklanan … TL kamu zararı ile ilgili olarak,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca 05.05.2023 tarih ve … sayılı İlamın …’nci maddesine ilişkin hüküm dışı kaydının kaldırılmasına,
Ambar Şube Müdür V. …’nın sorumluluğunun bulunmadığına,
… TL kamu zararının; Harcama Yetkilisi (…) …, Diğer Sorumlular’ …a, müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
Daire Başkanı …’ın sorumluluğa ilişkin karşı oyu ile ve oy çokluğuyla karar verildi.
Daire Başkanı …’ın karşı oy gerekçesi;
“Her ne kadar konunun esası tazmin olmakla birlikte sorumluluk açısından;
… Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt depolarında 22.10.2021 tarihi itibarıyla yapılan sayımda, depoda olması gereken akaryakıt miktarının 35.614,57 litre eksik çıkmasından kaynaklanan … TL kamu zararı nedeniyle İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi), Taşınır Kayıt Yetkilisi, Taşınır Kontrol Yetkilisi ve 2020 Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin sorumluluğunun bulunduğuna ilişkin çoğunluk görüşüne katılmakla beraber, Harcama Yetkilisi (…) …’ın sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmektedir.
Şöyle ki, 22.10.2021 tarihi itibarıyla kurumun akaryakıt depolarının ölçtürülmesi ve 35.614,57 litre açık olduğunun tespit edilmesi üzerine, depolarda kaçak/sızıntı olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla depoların yetkili bir firmaya incelettirilmesi, kaçak/sızıntı olmadığının anlaşılması üzerine konunun soruşturulmak üzere Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirilmesi, akabinde konuyla ilgili adli yargı mercileri nezdinde suç duyurusunda bulunulması vb işlemlerin tamamı Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın, 02.10.2021 tarihinde aynı ilçe için yapılan akaryakıt teslimi için iki ayrı tutanak düzenlendiğini fark etmesi üzerine gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla, …, harcama yetkilisi olarak tüm idari ve hukuki süreçleri izlemek suretiyle üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmiştir.
Kaldı ki, … Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesinde; İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapmak, İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek görevi Destek Hizmetleri Daire Başkanına değil, doğrudan İdari İşler Şube Müdürüne ve Akaryakıt Şefine verilmiş bulunmaktadır.
Benzer şekilde, … Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesinde akaryakıt stoklarının takibi ve tespiti, akaryakıt çıkışlarının düzenli bir şekilde kontrol edilmesi görev ve yetkisi Akaryakıt Şefine verilmiştir.
Yine, Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinin birinci fıkrasında, harcama yetkililerinin taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu, taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getireceği hükme bağlanmıştır.
Buna göre, Kuruma ait akaryakıt depolarında eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litre akaryakıttan kaynaklanan … TL kamu zararının Harcama Yetkilisi (…) … haricinde İlamda belirtilen sorumlularına müştereken ve müteselsilen ödettirilmesi gerekir.
________________________________________
… Genel Müdürlüğü 2021 yılı hesabının Dairemizde yargılanması sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı İlamın …’nci maddesinde,
Kurumun akaryakıt depolarında 22.10.2021 tarihi itibarıyla yapılan sayım neticesinde olması gereken akaryakıt miktarının 35.614,57 litre eksik çıkması sonucunda kamu zararına yol açıldığı iddiasıyla düzenlenen sorguda sadece Harcama Yetkilisi (Destek Hizmetleri Daire Başkanı) ile Taşınır Kayıt Yetkilisinin sorumlu tutulduğu ancak kamu zararına yol açtığı iddia edilen eylem nedeniyle sorumluluğun eksik belirlendiği anlaşıldığından,
Konunun, Taşınır Kontrol Yetkilisi, 2020 yılı sonu itibarıyla akaryakıt sayım işlemlerini gerçekleştiren Akaryakıt Sayım Komisyonu Üyeleri ile 2021 yılı içinde görevli Ambar Şube Müdürü, İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi ve Akaryakıt Memurlarının da belirlenip, bu kişilerin de savunmaları alınarak düzenlenecek ek raporun Daireye tevdiine kadar 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin 3’üncü fıkrası uyarınca hüküm dışı bırakılmasına, karar verilmişti.
Bu sefer, Taşınır Kontrol Yetkilisi, 2020 yılı sonu sayım işlemlerini gerçekleştiren Sayım Komisyonu Üyeleri ile 2021 yılında görevli Ambar Şube Müdürü, İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi ve Akaryakıt Memurlarının tespit edilerek savunmalarının alındığı görüldüğünden, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca yargılamanın devamına karar verildi.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde; kamu idarelerinin, taşınırların yönetiminden, muhafazasından ve kullanımından sorumlu olduğu ve kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevlilerin, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumlu olduğu hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanun’un “Taşınır ve taşınmaz işlemleri” başlıklı 44’üncü maddesinde ise, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince edinilen taşınırların muhafazası ve kullanımına ilişkin usûl ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmeliklerle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Bu hükme istinaden 18.01.2007 tarih ve 26407 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Taşınır Mal Yönetmeliğinin;
“Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinde;
“(1) Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan sorumludur. Harcama yetkilileri taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getirir.
(2) Harcama yetkilileri, taşınırlara ilişkin işlem ve kayıtların usule uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmeye veya ettirmeye; kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya kaybolan taşınırların ilgililerden tazmini için gerekli işlemleri yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir.
(3) Kamu idarelerine ait taşınırların muhafazası ile görevli olan veya kendilerine kullanılmak üzere taşınır teslim edilen kamu görevlileri bu taşınırları en iyi şekilde muhafaza etmek, gerekli bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, veriliş amacına uygun bir şekilde kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma halinde iade etmek zorundadırlar.
…
(5) Taşınırların muhafazasından ve yönetilmesinden sorumlu olanların, gerekli tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi nedeniyle taşınırın kullanılmaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, 27/9/2006 tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.
…”
“Taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri” başlıklı 6’ncı maddesinde ise;
“(1) Taşınır kayıt yetkilileri, harcama yetkililerince, memuriyet veya çalışma unvanına bağlı kalmaksızın, taşınır kayıt ve işlemlerini bu Yönetmelikte belirtilen usule uygun şekilde yapabilecek bilgi ve niteliklere sahip personel arasından görevlendirilir. Dış temsilciliklerde taşınır kayıt yetkilileri misyon şefleri tarafından görevlendirilir. Taşınır işlemleri yoğun olan harcama birimlerinde birden fazla taşınır kayıt yetkilisi görevlendirilebilir. Kamu idarelerince ihtiyaç duyulması halinde birden fazla harcama biriminin taşınır kayıtları harcama birimleri itibarıyla ayrı ayrı tutulmak kaydıyla, bir taşınır kayıt yetkilisi tarafından yürütülebilir.
(2) Taşınır kontrol yetkilileri, harcama yetkililerince, taşınır kayıt yetkilisinin yapmış olduğu kayıt ve işlemleri kontrol etmek üzere yardımcılarından veya bunların bir alt kademesindeki yöneticileri arasından görevlendirilir. Personel yetersizliği nedeniyle taşınır kontrol yetkilisi görevlendirilemeyen harcama birimlerinde ise bu görev harcama yetkilisi tarafından yerine getirilir.
(3) Taşınır kontrol yetkilisi ile taşınır kayıt yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez.
(4) Taşınır kayıt yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Harcama birimince edinilen taşınırlardan muayene ve kabulü yapılanları cins ve niteliklerine göre sayarak, tartarak, ölçerek teslim almak, doğrudan tüketilmeyen ve kullanıma verilmeyen taşınırları sorumluluğundaki ambarlarda muhafaza etmek.
…
c) Taşınırların giriş ve çıkışına ilişkin kayıtları tutmak, bunlara ilişkin belge ve cetvelleri düzenlemek ve taşınır mal yönetim hesap cetvellerini istenilmesi halinde konsolide görevlisine göndermek.
…
d) Taşınırların yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirleri almak ve alınmasını sağlamak.
e) Ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerden dolayı meydana gelen azalmaları harcama yetkilisine bildirmek.
f) Ambar sayımını ve stok kontrolünü yapmak, harcama yetkilisince belirlenen asgari stok seviyesinin altına düşen taşınırları harcama yetkilisine bildirmek.
…
ı) Ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan sorumlu olmak.
…
(5) Taşınır kontrol yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili olarak düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunu kontrol etmek.
b) Harcama Birimi Taşınır Mal Yönetim Hesabı Cetvelini imzalayarak harcama yetkilisine sunmak.
(6) Taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkilileri, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumludur.”
denilmiştir.
2560 sayılı İSKİ Kanunu’nun Ek 5’inci maddesine göre kurulan … Genel Müdürlüğü’nün yönetimine ve yönetim organlarının görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin hususlar 2560 sayılı Kanun’un 6’ncı, 9’uncu, 10’uncu, 11’inci ve 12’nci maddelerinde düzenlenmiş, daire başkanı, şube müdürü, şef ve diğer görevlilerin görev ve sorumlulukları ise bu amaçla çıkartılan yönetmeliklerle ve yönergelerle belirlenmiştir.
Bu kapsamda, … Genel Müdürlüğü Kuruluş Görev Yetki ve Teşkilat Yönetmeliği’nin 26’ncı maddesinde, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görev, yetki ve sorumlulukları;
“…
d) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek,
e) Araçların kilometre kontrollerini yapmak,
…
ğ) İdarenin birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak,
…” şeklinde sayılmıştır.
Adı geçen Yönetmelik ile belirlenen bu görevler, 5018 sayılı Kanun ile bu Kanuna göre çıkartılan yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde hazırlanan ve … tarih ve … sayılı (…)Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen “Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi” ile düzenlenmiştir.
Anılan Yönergenin;
8’inci maddesinde, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görev ve yetkileri;
“…
d) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek,
e) Araçların kilometre kontrollerini yapmak,
…
ğ) İdarenin birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak,
…”
9’uncu maddesinde “İdari İşler Şube Müdürünün” görev ve yetkileri;
“…
f) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek.
…
ğ) Araçların kilometre kontrollerini yapmak.”
…
o) İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapmak.
ö) İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek.
p) İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek, ilgili kayıtları düzenleyerek Daire Başkanına bilgi vermek.”
10’uncu maddesinde “İdari İşler Şube Müdürünün” sorumlulukları;
“a) Bu Yönergenin 9. maddesinde sayılan görevleri ve amirleri tarafından kendisine verilen diğer görevleri mevzuat çerçevesinde yapmak ve yaptırmakla yükümlüdür.
b) Aksine davranışlardan, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
14’üncü maddesinde “Akaryakıt Şefinin” görev ve yetkileri;
“a) İdare araçlarının ve kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin etmek.
b) Araçların kilometre kontrollerini yapmak.
c) İdareye ait akaryakıt istasyonlarında gerekli kontrolleri yapmak.
ç) İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek.
d) İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek. İlgili kayıtları düzenlemek.
e) Mevzuat çerçevesinde, amirlerinin vereceği diğer görevleri yapmak veya yaptırmak”
15’inci maddesinde “Akaryakıt Şefinin” sorumlulukları;
“a) Bu Yönergenin 14. maddesinde sayılan görevleri ve amirleri tarafından kendisine verilen diğer görevleri mevzuat çerçevesinde yapmak ve yaptırmakla yükümlüdür.
b) Aksine davranışlardan, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
Şeklinde sayılmıştır.
Yine, … Genel Kurulu’nun … tarih ve … sayılı Kararı ile kabul edilen … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde, Akaryakıt Şefinin;
Görev ve yetkileri;
“Kuruluşun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesini sağlamak,
Akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırmak ve sağlama,
Emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etmek, denetlemek, yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, gerektiğinde yazılı ve sözlü uyarıda bulunmak,
…,
Akaryakıt stoklarını devamlı düzenli kontrol etmek,
Benzin istasyonlarında emniyet tedbirlerini aldırmak ve almak; kontrol ve denetim sağlamak.”
Sorumluluğu;
“Akaryakıt Şefliğini ilgilendiren bütün çaba ve çalışmalarında, gereken dikkat ve özeni göstermekle yükümlü olup, aksine davranışlarda, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
“Akaryakıt Memurlarının” görevleri;
“Akaryakıt girişi ve çıkışlarını, günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme,
Giriş ve çıkışlar için dosya, tutanak ve fişlerin toplamını günü gününe yapmak,
…
Günlük akaryakıt çıkış toplamlarını çalışma saati sonunda, vardiye sistemi uygulanan yerlerde saat 24. 00’de “AKARYAKIT STOK DURUMU” çizelgesi düzenleyerek Nöbetçi Amirliğine vermek,
24 saat görev yapan akaryakıt istasyonlarında, nöbet defteri ile devir teslim yapmak ve amirlerine imzalattırmak.
Olarak sayılmıştır.
Adı geçen Yönetmeliğin aynı alt bölümünde ise;
“AKARYAKIT İSTASYONU DEPO TARTIM ve ÖLÇÜMÜ:
A – TARTIM ve ÖLÇÜM HEYETİNİN TEŞKİLİ:
Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilir.
B – AKARYAKIT DEPO TARTIM VE ÖLÇÜM EKİPLERİ TEŞKİLİ:
…
Tartım ve ölçüm ekipleri 3’ er kişiden teşekkül ettirilir. Ekipten en az bir kişinin akaryakıtı tanıması şarttır.
Akaryakıt memurları ve Şefi, tartım ve ölçüm ekiplerine dahil edilmezler. Ancak; bunlar sayım ekiplerine bilgi vermek zorundadırlar.
Tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişi akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol eder. İki kişi de sayım yapar.
Tartım ve ölçüm ekiplerince kartlar teslim edilir ve geri alınır.” denilmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereğince, Kamu idarelerine ait taşınırları muhafaza etme görevi verilen kamu görevlilerinin bu görevi en iyi şekilde yerine getirmekle yükümlü oldukları, gerekli tedbiri almadıkları veya özeni göstermedikleri taktirde taşınırların kullanılamaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı tabiidir.
Bu çerçevede, harcama yetkililerinin taşınırların kontrolünden; taşınır kayıt yetkililerinin, harcama birimince edinilen ve doğrudan tüketilmeyen taşınırların sorumlulukları altındaki ambarlarda muhafaza edilmesinden; yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirlerin alınmasından ve alınmasının sağlanmasından; ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerle meydana gelen azalmaların harcama yetkilisine bildirilmesinden; ambar sayımının ve stok kontrolünün yapılmasından; taşınır kayıt ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan; taşınır kontrol yetkililerinin ise taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunun kontrol edilmesinden sorumlu oldukları; taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkililerinin, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluklarının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Yine Kurum tarafından yürürlüğe konulan Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin;
8’inci maddesi ile İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin edilmesi, araçların kilometre kontrollerinin yapılması, İdare birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alındıktan sonra kullanıma verilinceye kadar ambarlarda muhafaza edilmesi ve stok takibinin yapılması görevinin Destek Hizmetleri Daire Başkanlığına,
9’uncu maddesi ile İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin edilmesi, araçların kilometre kontrollerinin ve İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrollerin yapılması, İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personelin denetlenmesi, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarının kontrol edilmesi ve ilgili kayıtların düzenlenerek Daire Başkanına bilgi verilmesi görev ve sorumluluğunun İdari İşler Şube Müdürüne,
Verildiği ve anılan Yönergenin 9’uncu maddesinde sayılan bu görev ve sorumlulukların, Yönergenin 14’üncü maddesi ile aynen akaryakıt şefine de yüklendiği görülmektedir.
Akaryakıt şefinin görev ve yetkileri, bahsi geçen Yönerge dışında, … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde; Kurumun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesini sağlamak; akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırmak ve sağlamak; emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etmek ve denetlemek, yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, gerektiğinde yazılı ve sözlü uyarıda bulunmak; akaryakıt stoklarını devamlı düzenli kontrol etmek; benzin istasyonlarında emniyet tedbirlerini aldırmak ve almak; kontrol ve denetim sağlamak şeklinde düzenlenmiş olup, Yönetmeliğin aynı alt bölümünde, akaryakıt girişi ve çıkışlarını, günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme görevi akaryakıt memurlarına verilmiş bulunmaktadır.
Adı geçen Yönetmelikte, akaryakıt deposunun, Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire Başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilecek olan tartım ve ölçüm heyeti tarafından ölçüleceği, tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol edeceği, iki kişinin de sayım yapacağı belirtilmiştir.
Uygulamada, Kurumca satın alınan akaryakıtın istasyona tanker ile getirilerek kantarda tartıldığı ve polis/jandarma nezaretinde mührünün açıldığı, tankerden numune alınarak markır işlemi yapıldıktan sonra polisin/jandarmanın talimatı üzerine boşaltıldığı, boşaltma işlemi bittikten sonra boş tankerin tartımının yapıldığı, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) … tarafından akaryakıtın merkezdeki araçlara araç kartlarına işlenmek, ilçelere ise tutanak düzenlenmek suretiyle verildiği, aracın plakasının, kilometresinin ve alınan akaryakıt miktarının günlük çıkış fişlerine … tarafından kaydedildiği, araç kartlarında şoförlerin imzasının yer aldığı, akaryakıtın ilçelere bazen tankerler ile gönderildiği, tanker olmadığı zaman ise 1000-1100 litrelik adbol (bidon) kutuları ile tutanak karşılığı verildiği, bu şekilde verilenlerin günlük çıkış defterine kaydedildiği, günlük çıkışların her ayın sonunda toplanarak ambar servisine gönderildiği, akaryakıt çıkışlarının sırasıyla Akaryakıt Memuru (Pompa Görevlisi), Akaryakıt Şefi, İdari İşler Şube Müdürü, Daire Başkanı ve Taşınır Kayıt Yetkilisinin imzasıyla yapıldığı görülmüştür.
Yapılan incelemede, Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın (kendi ifadesine göre) 02.10.2021 tarihinde … Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt istasyonunda iken aynı ilçe için gerçekleştirilen akaryakıt teslimi için iki ayrı tutanak düzenlendiğini ve söz konusu tutanaklar arasında 100 litre fark olduğunu tespit etmesi üzerine, konuyla ilgili ivedilikle soruşturma yapılmasını teminen durumun 05.10.2021 tarihinde … Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirildiği,
Bu süreçte, kaçak/sızma olma ihtimalinin değerlendirilmesi amacıyla 12.10.2021 tarihinde … Akaryakıt Cihazları Satış ve Servis Hizmetleri adlı yetkili bir firma marifetiyle söz konusu akaryakıt depolarının incelettirildiği ve yapılan incelemede depolarda herhangi bir kaçak/sızma olmadığının tespit edilmesi üzerine 18.10.2021 tarihinde … Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmasını teminen durumun … Genel Müdürlüğü 1. Hukuk Müşavirliğine intikal ettirildiği,
Tüm bunlar üzerine, … Genel Müdürlüğü Akaryakıt İstasyonunda bulunan motorinin 2015-2020 yılları arasındaki giriş-çıkış ve devir hareketlerinin Akaryakıt Sorumlusu, Taşınır Kayıt Yetkilisi, Akaryakıt Şefi, İdari İşler Şube Müdürü ile Destek Hizmetleri Daire Başkanının nezaretinde incelettirildiği ve 22.10.2021 tarihi itibarıyla, depolarda bulunması gereken motorin miktarının, ayrıntıları aşağıdaki tabloda görüleceği üzere, 53.501,57 litre olması gerekirken, yapılan ölçümlerde 17.887 litre bulunması sonucu (53.501,57-17.887) 35.614,57 litre motorinin eksik olduğu tespit edilmiştir.
2016 Yılından 2021 Yılına Kadar Akaryakıt Devir, Giriş, Çıkış Hareketleri Tutanağı
......
Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında ifadesine başvurulan akaryakıt pompa görevlisi …’un 19.10.2021 tarihli ifadesinde; akaryakıt istasyonunda bulunan depoların sürekli su aldığını, şüphelendiği dönemlerde depoda bulunan suyu çekerek sokağa boşalttığını, bu nedenle depolarda açık oluştuğunu, oluşan açığı ilçelere verilen akaryakıt miktarını fazladan yazmak suretiyle kapattığını, bu durumu ilçelerden gelenlere de söylediğini ancak onların kabul etmediğini, buna rağmen ilçelere verilen akaryakıtı fazla yazmaya devam ettiğini, ilçedekilerin bu durumdan haberlerinin olmadığını, bu eylemi 2019 yılının Mart ayından beri işlediğini, amirlerine bu durumu bildirmediğini beyan ettiği, aynı şahsın … Cumhuriyet Savcılığının … sayılı Soruşturma Dosyasında yer alan ifadesinde ise; akaryakıt depolarından, suyun boşaltılması işlemi adı altında, kurum yetkililerinin bilgisi dışında dışarıdan beş kişi ile birlikte izinsiz motorin aldığını ve bu motorini bu kişilere para karşılığı sattığını itiraf ettiği, …’un ve bu kişilerin çıkarıldıkları … Ağır Ceza Mahkemesi tarafından tutuklanarak cezaevine konulduğu ve dava sürecinin devam ettiği,
Anlaşılmış bulunmaktadır.
Dosya kapsamında yer alan merkez ve ilçe tutanakları, araç kartları ve günlük çıkış fişleri ile aylık olarak düzenlenen Taşınır İşlem Fişleri (TİF) incelendiğinde;
Akaryakıt pompa görevlisi … tarafından ilçelere verilen motorin için her defasında birisi merkezde, diğeri ilgili ilçede kalmak üzere ikişer adet tutanak düzenlendiği, bu tutanaklardan her birisinin kendisi ve ilçe adına motorini teslim almak için gelen görevli tarafından imzalandığı, merkezdeki araçlara verilen motorin için ise araç başına araç kartı düzenlendiği, gerek ilçelere gerekse araçlara verilen motorinin kendisi tarafından günlük olarak akaryakıt çıkış fişlerine kaydedildiği, adı geçen tarafından ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapılması ya da tutanaklarda tahrifat yapmak yerine tutanaklardaki veya araç kartlarındaki miktarların günlük çıkış fişlerine aktarılması sırasında, binek araçlarda 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında fazla motorin yazıldığı ve ambar çıkışlarının da fazla yazılan miktarlar üzerinden gerçekleştirildiği görülmüştür. Teftiş Kurulu Soruşturma raporundaki ifadesinden, …’un bu eylemi 2019 yılının Mart ayından beri yaptığı ve araç kullananların bu durumdan haberdar olmadığı bilgisi edinilmişse de 2019 yılına ilişkin kamu zararı tablosu ile ilişikli TİF’ler incelendiğinde, …’un bu eylemi 2019 yılının Nisan ayından beri mütemadiyen yaptığı görülmektedir.
Bahsi geçen Soruşturma Raporunda, 2019, 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin olarak 1332 adet araç kartının mevcut olması gerekirken, 2019 yılından 18, 2020 yılından 20 ve 2021 yılından 16 adet olmak üzere sadece 54 adet araç kartına ulaşılabildiği, …’un 2019 yılı Mart ayından sonra bazı araç şoförlerinden pandemi sürecini bahane ederek araç kartlarını topladığı ve bu kartları imha ettiği, oysaki Kurumun …’a araç kartlarının toplatılması yönünde bir talimatının bulunmadığı, 2018 ve önceki yıllara ilişkin olarak ise hiçbir araç kartına ulaşılamaması nedeniyle aynı hatalı işlemin bu yıllarda da mevcut olup olmadığının denetlenemediği belirtilmiştir.
Sonuç olarak, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) …’un kendisine teslim edilen akaryakıtı, depolardaki suyun aldırılması işlemi görünümü altında 2019 yılının Nisan (tahrifat yapılan ilk TİF 22.04.2019 tarihlidir.) ayından beri düzenli olarak dışarıda akaryakıt işleriyle iştigal eden beş kişi ile organize bir şekilde izinsiz olarak aldığı, ilgilinin Kurumda elektronik bir akaryakıt takip sisteminin kullanılmıyor olmasından istifade ederek izinsiz almış olduğu akaryakıtı, ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapmak ya da merkez tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki miktarları günlük çıkış fişlerine fazladan (binek araçlarda 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında) yazmak suretiyle kapatmaya çalıştığı, söz konusu tahrifattan kaynaklanan … TL zararın işbu Raporun 2’nci maddesine konu edildiği, 22.10.2021 tarihi itibarıyla depolarda eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litre akaryakıttan kaynaklanan … TL kamu zararının ise araç kartlarının neredeyse tamamının (1332 adet kartından sadece 54 adedine ulaşılabilmiştir.) … tarafından imha edilmesi nedeniyle merkezdeki araçlara gerçekte verilen motorin miktarının tespit edilememesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinde kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmıştır.
Buna göre, Kurumun akaryakıt depolarında yapılan sayım neticesinde eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litre akaryakıttan kaynaklanan … TL kamu zararı ile ilgili olarak konunun sorumluluk yönüyle değerlendirilmesinde;
Akaryakıt Memurunun (Pompa Görevlisi) Sorumluluğu:
… Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesi gereği; akaryakıt giriş ve çıkışlarını günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme yükümlülüğü bulunan, Akaryakıt Memuru …’un, Genel Müdürlüğe bağlı ilçelere ve il merkezinde görev yapan araçlara vermiş olduğu motorin miktarlarını, merkezde kalan tutanaklarda tahrifat yapmak suretiyle değiştirdiği veya merkez tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki miktarları, günlük çıkış fişlerine aktarırken araçların büyüklüğüne (binek araçlar için 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında) göre arttırarak değiştirdiği görülmüştür. Bu durum ilçelere verilen motorin için merkezde kalmak üzere düzenlenen tutanaklar ile ilçelerde kalan tutanakların veya merkezde kalan tutanaklardaki ve merkezdeki araçlar için düzenlenen araç kartlarındaki miktarların, günlük çıkış fişlerindeki miktarlar ile karşılaştırılması sonucu tespit edilmiş olup, ilgilinin Teftiş Kuruluna sunduğu ifadesinden, araçlarda tüketim miktarını belirtmeksizin, ilçelerde ise boş tutanağa imza attırdığı, bu durumdan araç kullananların haberinin olmadığı bilgisi edinilmiştir.
Dolayısıyla, …’un 2019 yılından beri ilçelere verilen akaryakıt ile ilgili olarak merkezde düzenlemiş olduğu tutanaklarda tahrifat yaptığı veya ilçelere ve merkezdeki araçlara verdiği akaryakıtı günlük akaryakıt çıkış fişlerine arttırarak aktardığı, tüm bunların ileride ortaya çıkabilme ihtimaline karşı da merkezdeki araçlar için düzenlenen araç kartlarının hemen hemen tamamını (1332 araç kartından 1278 tanesi kayıp vaziyettedir.) imha ettiği/kaybettiği anlaşıldığından, Kurumun stoklarında 22.10.2021 tarihi itibarıyla tespit edilen 35.614,57 litrelik açığın da, günlük akaryakıt çıkış fişlerine doğru aktarılmayan ancak çok büyük bir kısmı adı geçen tarafından imha edilen kayıp araç kartlarından kaynaklandığı, dolayısıyla 2019 yılının Nisan (2019 yılına ilişkin İlamın ekindeki kamu zararı tablosunda ilk tahrifatın 22 Nisan 2019 tarihinde yapıldığı görülmüştür.) ayından beri mütemadiyen devam eden bu eylemleri nedeniyle 22.10.2021 tarihi itibarıyla tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) …’un sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmiştir.
Akaryakıt Şefinin Sorumluluğu
… Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesi ile Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 14’üncü maddesi gereği Kurumun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesi; akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırma ve sağlama; emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etme ve denetleme; idareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme ve akaryakıt stoklarını düzenli kontrol etme görevi akaryakıt şefine ait bulunmaktadır.
Yapılan incelemede, Kurumda Akaryakıt Şefi olarak görevlendirilen (Makine Teknikeri) …’ın günlük akaryakıt çıkışlarını, … tarafından akaryakıt çıkış fişlerine işlenen miktarları esas alarak gerçekleştirdiği, yani bunları merkez tutanakları, ilçe tutanakları ve araç kartlarındaki miktarlar ile kıyaslamak suretiyle kontrol etmediği görülmüştür. İlgili savunmasında, ilçelere verilen akaryakıt tutanaklarındaki miktarlar ile günlük çıkış fişlerinde yazılı miktarları kontrol edip, tutarlı olduklarını gördükten sonra bilgisayara işlediğini belirtmişse de, gerçekte bunu yapmadığı açıktır. Zira, …, merkez tutanakları, ilçe tutanakları ve araç kartlarındaki miktarlar ile … tarafından düzenlenen günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarları günü gününe kıyaslamış ve depo stok durumunu düzenli olarak kontrol etmiş olsa idi, … tarafından yapılan usulsüzlüklerin İdarece çok daha önce farkına varılacağı ve buna bağlı olarak stoklarda böylesi bir açığa sebebiyet verilmeyeceği açıktır. İlgili savunmasında pandemi nedeniyle özellikle Mart 2020 tarihinden itibaren uzaktan çalışmaya geçilmesi nedeniyle akaryakıt stoklarında herhangi bir fiziki kontrol yapamadığını, kaldı ki akaryakıt stoklarını ölçebilmek için Kurumda gerekli teknik donanımın olmaması nedeniyle depo içerisinde bulunan akaryakıt miktarını tespit etme imkânının bulunmadığını belirtmişse de, Teftiş Kurulu Raporundan depodaki tankların silindir şeklinde olması ve hacimlerinin biliniyor olması nedeniyle stok durumunun klasik yöntemlerle ölçülmesinin imkan dahilinde olduğu ancak bu ölçüm işleminin hiç yapılmadığı anlaşılmaktadır.
… savunmasında kendisinin, harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi veya taşınır kayıt yetkilisi olmadığından bahisle sorumlu tutulamayacağını ifade etmişse de;
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’nci maddesinde; bu Kanunun sorumlular ve sorumluluk halleri uygulamasında; 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk hallerinin esas alınacağı, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu,
5018 sayılı Kanun’un “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde; kamu idarelerinin, taşınırların yönetiminden, muhafazasından, kullanımından ve kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevlilerin; taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumlu olduğu,
Hüküm altına alındığından, adı geçenin savunması yerinde değildir.
Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde, Akaryakıt Şefi …’ın akaryakıtın muhafazası, dağıtımı, denetimi ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmemesi nedeniyle 22.10.2021 tarihi itibarıyla tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmiştir.
İdari İşler Şube Müdürünün Sorumluluğu
Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 9’uncu maddesinde; İdari İşler Şube Müdürünün, İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapma, burada görevli olan personeli denetleme, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme ve ilgili kayıtları düzenleyerek Daire Başkanına bilgi verme görevi bulunduğu, sayılan bu görevleri yerine getirmemesi halinde ihmal ve ilgisizlikten sorumlu olacağı düzenlenmiştir.
Yapılan incelemede, … tarafından merkezdeki araçlara verilen akaryakıtın araç kartlarına, ilçelere verilen akaryakıtın ise merkez tutanağı ve ilçe tutanağı olmak üzere iki ayrı tutanağa işlenmesini müteakip günlük akaryakıt çıkış fişlerine kaydedildiği, daha sonra Akaryakıt Şefi … tarafından günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarların esas alınması suretiyle bilgisayar kayıtlarının oluşturulduğu ve ay sonlarında İdari İşler Şube Müdürünün onayına sunulduğu, ancak sorumlunun Teftiş Kurulu Soruşturma Raporunda yer alan ifadesinden …’un işlemlerinin kendisi tarafından denetlenmediği, bunun daha çok Akaryakıt Şefi … tarafından yapıldığı, kendisinin sadece ödeme evrakları üzerinden ve zaman zaman akaryakıt istasyonunda gözlem yaparak denetim yaptığı bilgisi edinilmiştir. Dolayısıyla, ilgilinin akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetleme ve araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme şeklinde İdari İşler Şube Müdürüne yüklenilen görevleri yerine getirmediği anlaşılmıştır.
Buna göre, İdari İşler Şube Müdür V. …’ın akaryakıtın muhafazası, dağıtımı, denetimi ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmemesi nedeniyle 22.10.2021 tarihi itibarıyla depolarda eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmektedir.
Destek Hizmetleri Daire Başkanının Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 5’inci maddesi gereğince taşınırları kontrol etme görevi harcama yetkilisine ait bulunmaktadır. Yine, … Genel Müdürlüğü Kuruluş Görev Yetki ve Teşkilat Yönetmeliği’nin 26’ncı maddesi ile Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 8’inci maddesi ile idare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek, araçların kilometre kontrollerini yapmak ve İdare birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak görev ve sorumluluğu Destek Hizmetleri Daire Başkanına verilmiştir.
Yapılan incelemede, akaryakıt pompa görevlisi tarafından ilçelere verilen akaryakıtın yakıtı verenin (pompa görevlisi) ve alanın imzası karşılığında merkez ve ilçe tutanaklarına, il merkezindeki araçlara verilen akaryakıtın ise araç kartlarına kaydedildiği, tutanaklardaki ve araç kartlarındaki miktarların günlük olarak düzenlenen çıkış fişlerine kaydedildiği, günlük fişlerin ay sonlarında toplanarak aylık düzenlenen TİF’lerin ekine konulduğu, dolayısıyla aylık akaryakıt çıkışlarının, TİF’lerle yapıldığı ve söz konusu TİF’lerin sırasıyla Akaryakıt Şefi ve İdari İşler Şube Müdürü tarafından imzalanarak Daire Başkanının onayına sunulduğu, Daire Başkanı …’ın bunların kontrolünü genellikle mevcut ambar kayıtları üzerinden gerçekleştirdiği ancak ambar çıkışlarının da … tarafından düzenlenen günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarların esas alınarak yapılması nedeniyle yapılan kontrolün sağlıklı olmadığı anlaşılmıştır.
Destek Hizmetleri Daire Başkanı …, akaryakıt depolarının, akaryakıttan sorumlu şube müdürü, akaryakıt şefi ve akaryakıt pompa görevlisi tarafından takip edildiğini, akaryakıt çıkış tutanaklarının ayrıca taşınır kayıt yetkilisi tarafından da kontrol edildiğini, depoların ölçümünün akaryakıt pompa görevlisi, akaryakıt şefi ve taşınır kayıt yetkilisi tarafından yapılması gerektiğini ve ölçüm ile alakalı olarak kendisine herhangi bir bilgi verilmediğini ifade etmişse de, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereğince Kurumun satın almış olduğu akaryakıtın kullanıma verilinceye kadar depolarında muhafaza edilmesi, stok takibinin yapılması ve kontrol edilmesi görev ve sorumluluğu Destek Hizmetleri Daire Başkanlığına verildiğinden, depolarda eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle bu birimin en üst düzey amiri olarak …’ın da sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmektedir.
Taşınır Kayıt Yetkilileri ve Taşınır Kontrol Yetkililerinin Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 6’ncı maddesinde, taşınır kayıt yetkililerinin, harcama birimince edinilen ve doğrudan tüketilmeyen taşınırların sorumluluğu altındaki ambarlarda muhafaza edilmesinden; yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirlerin alınmasından ve alınmasını sağlamaktan; ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerle meydana gelen azalmaların harcama yetkilisine bildirilmesinden; ambar sayımının ve stok kontrolünün yapılmasından; taşınır kayıt ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan; taşınır kontrol yetkililerinin ise taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunu kontrol etmekten sorumlu oldukları; taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkililerinin, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluklarının bulunduğu belirtilmiştir.
Bu hükümlere göre, Taşınır Kayıt Yetkilisi …’nin ve onun işlemlerinin doğruluğunu kontrol etmekle mükellef olan Taşınır Kontrol Yetkilisi …’ın, akaryakıt depolarındaki 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklanan kamu zararı nedeniyle sorumluluklarının bulunduğu değerlendirilmektedir.
Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 32’nci maddesinde; ambarlardaki taşınırların en az üç kişiden oluşturulan sayım kurulu tarafından fiilen sayılacağı ve bulunan miktarların sayım tutanağının “Ambarda Bulunan Miktar” sütununa kaydedileceği hükme bağlanmıştır.
Yine, … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde, akaryakıt deposunun, 3 kişiden oluşturulabilecek olan tartım ve ölçüm heyeti tarafından ölçüleceği, tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol edeceği, iki kişinin de sayım yapacağı belirtilmiştir.
Yapılan incelemede, Teftiş Kurulu Soruşturması nedeniyle vermiş oldukları ifadelerinden, akaryakıt depolarında herhangi bir ölçüm yapmadıkları bilgisi edinilen 2020 Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin fiilen ölçüm yapmış gibi yılsonu sayım tutanağını düzenledikleri, böylelikle mevzuatın kendilerine yüklediği görevleri yerine getirmedikleri ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenledikleri anlaşılmıştır.
Yine, söz konusu komisyonun Stoklar ve Ambar Yönetmeliği gereği 2020 yılına ilişkin akaryakıt kartlarını ölçümden önce ve sonra kontrol etmesi gerekirken bunu yapmadıkları, zira böyle bir kontrolün yapılmış olması halinde … tarafından yapılan usulsüzlüklerin çok daha önce farkına varılabileceği kanaatine varıldığından, 22.10.2021 tarihi itibarıyla depolarda eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litrelik açıktan kaynaklı kamu zararı nedeniyle 2020 Yılsonu Sayım Komisyonu Raporunu düzenleyen ve imzalayan …, … ve …’nın sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmiştir.
Ambar Şube Müdürünün Sorumluluğu
Ambar Şube Müdürlüğü, 22.10.2021 tarihi itibarıyla depolardaki eksikliğin tespit edilmesinden sonra 02.12.2021 tarihinde yürürlüğe giren “Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi” ile ihdas edildiğinden ve tespitin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nde akaryakıtın korunması ve muhafazası sorumluluğu münhasıran İdari İşler Şube Müdürüne verildiğinden diğer bir ifade ile kamu zararına yol açan olayın olduğu tarihte Ambar Şube Müdürlüğü görevi mevcut bulunmadığından oluşan kamu zararı nedeniyle Ambar Şube Müdür V. …’nın sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmiştir.
Bu itibarla, … Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt depolarında 22.10.2021 tarihi itibarıyla yapılan sayımda, depoda olması gereken akaryakıt miktarının 35.614,57 litre eksik çıkmasından kaynaklanan … TL kamu zararı ile ilgili olarak,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca 05.05.2023 tarih ve … sayılı İlamın …’nci maddesine ilişkin hüküm dışı kaydının kaldırılmasına,
Ambar Şube Müdür V. …’nın sorumluluğunun bulunmadığına,
… TL kamu zararının; Harcama Yetkilisi (…) …, Diğer Sorumlular’ …a, müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
Daire Başkanı …’ın sorumluluğa ilişkin karşı oyu ile ve oy çokluğuyla karar verildi.
Daire Başkanı …’ın karşı oy gerekçesi;
“Her ne kadar konunun esası tazmin olmakla birlikte sorumluluk açısından;
… Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt depolarında 22.10.2021 tarihi itibarıyla yapılan sayımda, depoda olması gereken akaryakıt miktarının 35.614,57 litre eksik çıkmasından kaynaklanan … TL kamu zararı nedeniyle İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi), Taşınır Kayıt Yetkilisi, Taşınır Kontrol Yetkilisi ve 2020 Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin sorumluluğunun bulunduğuna ilişkin çoğunluk görüşüne katılmakla beraber, Harcama Yetkilisi (…) …’ın sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmektedir.
Şöyle ki, 22.10.2021 tarihi itibarıyla kurumun akaryakıt depolarının ölçtürülmesi ve 35.614,57 litre açık olduğunun tespit edilmesi üzerine, depolarda kaçak/sızıntı olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla depoların yetkili bir firmaya incelettirilmesi, kaçak/sızıntı olmadığının anlaşılması üzerine konunun soruşturulmak üzere Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirilmesi, akabinde konuyla ilgili adli yargı mercileri nezdinde suç duyurusunda bulunulması vb işlemlerin tamamı Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın, 02.10.2021 tarihinde aynı ilçe için yapılan akaryakıt teslimi için iki ayrı tutanak düzenlendiğini fark etmesi üzerine gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla, …, harcama yetkilisi olarak tüm idari ve hukuki süreçleri izlemek suretiyle üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmiştir.
Kaldı ki, … Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesinde; İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapmak, İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek görevi Destek Hizmetleri Daire Başkanına değil, doğrudan İdari İşler Şube Müdürüne ve Akaryakıt Şefine verilmiş bulunmaktadır.
Benzer şekilde, … Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesinde akaryakıt stoklarının takibi ve tespiti, akaryakıt çıkışlarının düzenli bir şekilde kontrol edilmesi görev ve yetkisi Akaryakıt Şefine verilmiştir.
Yine, Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinin birinci fıkrasında, harcama yetkililerinin taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu, taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getireceği hükme bağlanmıştır.
Buna göre, Kuruma ait akaryakıt depolarında eksik olduğu tespit edilen 35.614,57 litre akaryakıttan kaynaklanan … TL kamu zararının Harcama Yetkilisi (…) … haricinde İlamda belirtilen sorumlularına müştereken ve müteselsilen ödettirilmesi gerekir.
________________________________________