Konu: Sosyal denge tazminatı.

87 sayılı İlamın 39-71’nci maddeleri ile, ... ... Belediye Başkanlığı ile ... Sendikası (...) arasında imzalanan ve 01.01.2018-31.03.2019 döneminde geçerli olan Toplu İş Sözleşmesi gereğince söz konusu sendikaya üye personele mevzuatın öngördüğü tutardan daha yüksek tutarda sosyal denge tazminatı ödendiği gerekçesiyle neden olunan kamu zararının tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

Sorumlular, 87 sayılı İlamın 65 ve 67’nci maddelerinde yer alan tazmin hükümlerinin temyiz yoluyla kaldırılmasını talep etmişlerse de;

26.11.2022 tarih ve 32025 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7421 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 10’ uncu maddesinde;

“MADDE 10-25/6/2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 16- Konusu suç teşkil etmemek kaydıyla; bu maddenin yürürlük tarihine kadar bu Kanun veya 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15’inci maddesi hükümlerine aykırı olarak sosyal denge tazminatı ödediği tespit edilen il özel idareleri, belediyeler, büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin yetkili veya görevli olan sorumluları hakkında yapılan bu ödemeler nedeniyle idari veya mali yargılama ve takibat yapılamaz; başlamış olanlar işlemden kaldırılır.” hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm karşısında ... ... Belediyesi 2018 yılı Hesabı ile ilgili olarak Sayıştay 5. Dairesince çıkarılan 87 sayılı İlamın 7421 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesi kapsamında bulunduğu anlaşılan maddeleri hakkında mali yargılama ve takibat yapılamayacağından temyiz konusu dosyanın ilgili maddelerinin İŞLEMDEN KALDIRILMASINA, (üye ... ve üye ...’nun azınlık görüşlerine karşı) oyçokluğu ile,

Karar verildiği 17.04.2024 tarih ve 56750 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

Üye ... ve üye ...’nun karşı oy gerekçesi

Konuyla ilgili mevzuat 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32’nci maddesi, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15’inci maddesi ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 28’inci maddesidir. Buna göre, “Toplu sözleşme; kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarını düzenleyen mevcut mevzuat hükümleri dikkate alınarak kamu görevlilerine uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, ek ödeme, toplu sözleşme ikramiyesi, fazla çalışma ücreti, harcırah, ikramiye, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ve diğer mali ve sosyal hakları kapsar.” Denilmektedir.

Bu düzenlemeler karşısında; sosyal denge sözleşmeleriyle enflasyon farkı, Ramazan ve Kurban Bayramı yardımı, gıda yardımı, eğitim yardımı, refah seviyesinin yükseltilmesi amaçlı ek ödeme vb. adlar altında yapılacak ödemelerle ilgili düzenlemelere yer verilemez, ilgili mevzuatında belirlenmiş olan tutardan fazla ödeme yapılmasına ilişkin düzenleme yapılamaz.

Temyize konu olan somut uygulamada 01.01.2018 – 31.03.2019 Yürürlük tarihli ... Sendika (...) ile ... İli ... Belediyesi Arasında Yapılan Toplu İş Sözleşmesi’nin Enflasyon Farkı Ödemeleri başlıklı 25’inci maddesinde 4688 sayılı Kanunun geçici 16’ncı maddesi kapsamında değerlendirilemeyecek bir ödeme öngörülmüş olup, ayrıca bu maddenin son fıkrasında “Bu madde kapsamında yapılacak olan enflasyon farkı ödemelerinden yararlanmak isteyen çalışanların işbu sözleşmenin eki olan taahhütnamedeki hususları kabul edip imzalamaları şarttır. Taahhütnameyi kabul etmeyen çalışanlar sadece 22. ve 24. Madde kapsamındaki ödemelerden yararlandırılır. 25. madde kapsamında yapılacak olan ödemeler için Sayıştay Başkanlığının ilgili dairesinden herhangi bir kamu zararı kararı çıkması durumunda enflasyon farkı ödemeleri derhal durdurulur ve ilgili kararın tebliğini takip eden maaş tahakkuk döneminden itibaren personellerin maaşlarından 4’te 1’ine tekabül edecek şekilde faizi ile birlikte zamanaşımı uygulaması olmaksızın kam u zararı tahsil edilmeye başlanır (aynı süreç emekli olan veya başka kuruma nakil olan personeller içinde başlatılır). Süreç içerisinde Sayıştay Dairesinin Kamu Zararına ilişkin Kararı Sayıştay Temyiz Kurulunca kaldırılır ise veya kamu zararı kararlarının iptaline dair bir yasal düzenleme yapılırsa çalışanlardan kesilen miktarlar ile enflasyon farkı ödemelerinin durdurulduğu tarihten kamu zararına dair Daire kararının kaldırıldığı Sayıştay Temyiz Kurulu karar tarihine kadar olan dönemdeki ödemeler toplu olarak ödenir.” şeklinde Sayıştay’ın iç işleyişi toplu sözleşmeye yazılmıştır. Toplu iş sözleşmesi konusu olmayan bu tür düzenlemeler hukuken yok hükmündedir.

Açıklanan nedenlerle, sosyal denge sözleşmesi dayanak gösterilerek ödenen enflasyon farkına ilişkin ödeme, kamu zararı teşkil ettiğinden bu ödemeler ayrıştırılarak hüküm kurulması gerekir.